Për fëmijërinë dhe nënockën që më rriti me halle

            

Vullnet Mato, është poet dhe prozator. lindi në Sarandë në vitin 1937. Mësimet e para i mori në qytetin e lindjes. Pasi i burgosën babanë për agjitacion dhe propagandë u la disa vite pa punë. U detyrua të largohet nga Saranda në moshë të re dhe punoi kinomekanik në kinematë e sharrave Hotolisht e Stravaj e më pas në qytetin e Librazhdit. Aty mbaroi me korrespondencë Liceun Artistik të Tiranës për pikturë dhe studimet e larta në Fakultetit Filologjik të Universitetit të Tiranës në degën gjuhë-letërsi shqipe. Punoi drejtor në shtëpinë e kulturës dhe në muzeun e këtij qyteti. U pranua anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë në vitin 1970. Botoi publicistikë dhe letërsi artistike në disa organe të shtypit. Bëri disa skenarë filmash dokumentarë dhe kronika të TVSH. Mori pjesë në festivalet kombëtare të Radiotelevizionit shqiptar ku fitoi disa çmime për tekstet. Dy tregime të tij u botuan në frëngjisht. Disa cikle me poezi të tij u inskenuan të recituara nga aktorë të Tetarit Popullor. Pasi u bë i njohur me krijimet e tij u tërhoq nga redaksia e Revistës "YLLI" ku u emërua redaktor. Por një vit më pas, u vërtetua mungesa e garancive të nevojshme politike dhe me urdhër nga lart e kthyen sërish në Librazhd, ku u dërgua disenjator në repartin e pikturës. Më tej, punoi mësues në gjimnazin e qytetit. Dhe në vazhdën e keqtrajtimit klasor u dërgua mësues në shkollën e mesme të fshatit Qukës. Me ndërrimin e sistemit u emërua shef në drejtorinë arsimore të këtij rrethi dhe u zgjodh kryetar i degës së  Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Librazhdit. 

Vitet e fundit jeton e punon në Tiranë. Romani i tij  "Lakmia" U nderua me çmim në konkursin e Ndërmarrjes Botuese "Gjon Buzuku" të Kosovës. I janë përkthyer jashtë shtetit tregime dhe poezi të ndryshme. Revista "ADMET" ne Greqi dhe Revista "Fjala e Lirë" në Londër kanë publikuar pjesë nga krijimtaria e tij në prozë dhe poezi. Disa nga romanet e tij janë tërhequr nga bibliotekat e mëdha të shteteve të huaj. Ka faqe të veçantë në internet me: "vullnetmato.tripod.com" Kryen detyrën e kryeredaktorit të gazetës periodike "Domosdova".

Veprat në vite

Është autor i vëllimeve poetike: "Tinguj malesh" (1969), "Krahët e erës" (1972), "Ninullat e hekurit" (1984), "Dritaret e prillit" (1994), i vëllimit me poema "Katër plagë të Shqipërisë" (1999) dhe i poemës "Nënëmadhe Fterra" (2007). Ka botuar vëllimet me tregime "E fshehta tronditëse" (1999) "Klithmat e mishit të bardhë" (2006). Romanet: "Ujësinor" (1976), "Era e kësaj kohe" (1984), "Lakmia" (2000), "Maturantët" (2002), "Damkosja e engjëjve" (2004) “ Vajza e kuçur" (2007), Marrëzia e madhe" (2008), "Matura e paharruar" (2009).

    

SHKARRAVITJA E VETËVETES

Njeriu lind si faqja e pashkruar e letrës,

pa asnjë njollë në bardhësinë e shpirtit,

siç lind rrezja në qiellin e kthjellët të verës,

nga gjaku i bardhë i mitrës së diellit.

Kur njeriu me rrezen e vet shpirtërore,

Shkruan mbi letrën e pastër të vetvetes,

duke kaluar mes reve të bardha pupëlore,

mbetet gjithë dritë faqja e tij gjatë jetës.

Por kur rrezen e ngjyen nëpë re bloze,

dhe shkruan bardhësinë e shpirtit me sterrë,

nxin tërë jetën faqja e tij jetësore

dhe bëhet i urryer për njerëzit e tjerë.

E habitshme pse disa tipa plot dritë,

rrezen për të shkruar faqen e jetës,

shkojnë e ngjyejnë te bataku politik,

të nxijnë shpirtin, të shkarravitin vetveten!...

Të nxijnë qiellin ku na shohin kontinentet...

KU I KEMI HERONJTË E SOTËM

Ku janë guximtarët e bëmave të mëdha heroike?

Ku i kemi heronjtë e sotëm të vetëflijimit fitimtar?  

Flenë moteleve me dashnore e kurvicka histerike,

pinë “Viagra” dhe injektojnë “Heroinë” në damarë.  

Mbushin faqet e shtypit dhe ekranet me ngjyra

disa prototipa të rëndomtë të llojit “Big Bradhër”,

që kacafyten tre muaj dhe bëjnë tualet në pasqyra,

për të fituar miliona duke puthur vajzat e radhës.

Palosin lojëra fjalësh në mikrofona opinionesh,

oratorët që shfaqen njëmijë herë në njëmijë ditë.

Mohojnë me nihilizëm bëmat pozitive të çdo kohe,

dhe pompojnë pareshtur të paaftët për “mrekullitë”. 

Nderohet kush zotëron mirë mjeshtërinë e shpifjes,

kush zbraz për rivalët helm më të fortë se gjarpri.

Kamera spiune peshkon heronj video-përgjimesh 

dhe hajduti milioner del nga lypsarët më i varfri.

Çmohet kush pa turp i rrëshqet moralit të elitës, 

kush durimin njerëzve ua shkërmoq me daltë.

Ngrihet lart në qiellin ashiqare të mesditës,

kryevepra e atij që shkel ligjin, sa e bën baltë.

Quhet kryetrim ai që përdor lirinë si pronën e vet,

dhe nga milli i rebelimit të gjakut nxjerr shpatën;

sulmon të drejtën e të tjerëve egërsisht dhe godet,

duke plagosur rëndë kushtetutën dhe gjykatën.

Mendjehollët më të mprehtë po dalin gënjeshtarët,

që shpikin shfajësime duke pasur dështimin kalikiçi, 

që fshehin si disa gra jastëkun te barku i barrës,

dhe në përfundim pjellin hiçin nga mitra e hiçit.

Ku janë guximtarët e bëmave të mëdha heroike?

Ku i kemi heronjtë e sotëm të vetëflijimit fitimtar?

Flenë moteleve me dashnore e kurvicka histerike,

pinë “Viagra” dhe injektojnë “Heroinë” në damarë. 

KANARINA E TREMBUR

S’më harrohet

kur te supi im në rini,

më erdhi një kanarinë

me krahë të shkruar.

Ajo filloi të cicëronte

me aq ëmbëlsi,

sa nga padurimi

zura ta trazoj me duar.

Zogëza plapuriti krahët

para syve të mi

dhe fluturoi e trembur

tutje moskthimit.

M’u duk sikur më la

një pendë në sy,

nga e cila m’u mbulua

rrezja e shikimit.

Kjo zgjati derisa

gabimin kisha kuptuar,

se afrimi i zogave

me sqepin plot gaz,

nga dëshira instinktive

për të kënduar,

nuk qenka dorëzim

për të hyrë në kafaz...

SKLLEVËRIT E MIJËVJEÇARIT TË TRETË

Kush tha se ka vdekur përgjithmonë skllavëria

me agimin e Lirisë së Njeriut në Konventë?

Ajo rron dhe do vazhdojë në vite me mijëra,

kur ka skllevër të urtë si në mijëvjeçarin e tretë.

Vajza studente me trupin si ngjala e Vivarit,

detyrohet me kofshët e saj prej ajri dhe drite,

të kënaqë epshet e pështira të plak pronarit,

ndryshe nuk diplomohet pa rrogën pasdite.

Adoleshentja pret stinën të çelë petalin e vajzërisë,

po kur nuk arrin mesataren e lartë të maturës,

pranon t’ia shpupurisë gonxhen profesori pis,  

ndryshe të drejtë studimi nuk fiton kurrën e kurrës.

Femra e re nga Veriu gjer në Jug të kontinentit,

pas ecejakeve me gotat dhe pjatat e çdo tryeze,

mund ta lërë përparësen e kamerieres së klientit,

po nuk dhuroi te aneksi gjoksin e shijshëm për meze. 

Sekretarja me fundin rrëzë kofshëve të rrumbullta,

pasi të ngrihet nga kolltuku i kompjuterit të zyrës.

po kundërshtoi t’i ulet shefit në prehrin me gunga,

mund të riveshë fustanin e zhubrosur të amvisës.

Nëpunësi i fyer e poshtëruar nga titullari arrogant,

për një vonesë të vogël e pasaktësi në dokumente,

ngaqë e ka të vështirë të gjejë vend tjetër vakant,

duron gjithçka skllavërisht e përulet me buzëqeshje.

Shoferi i pronarit e ministrit me pushtet autoritar,

shpie gratë në punë, fëmijët në kopshte e shkolla,

mbush bagazhin me qeskat ushqimesh në pazar,

sepse po s’u bë shërbëtor, bëhet hamall në furgona.

Punëtori pranon djersitjet suplementare pa pagesë,

të punojë për vilat e zyrtarëve deri në orët e vona,

të mos dalë tellall ditë të tëra punën të thërresë,

te “Partizani i Panjohur” apo te sheshi ”Omonia”

Kush tha se ka vdekur përgjithmonë skllavëria

me agimin e Lirisë së Njeriut në Konventë?

Ajo rron dhe do vazhdojë në vite me mijëra,

kur ka skllevër të urtë si në mijëvjeçarin e tretë.

 PYLLI DHE DETI

Më shkoi fëmijëria mes detit me vërshime

Dhe më mbetën dallgët brenda gjoksit.

Më erdhi burrëria mes pyjeve me valëzime

Dhe më mbeti në gjak stuhia e motit.

Ndaj kur jam në det shoh pyllin e blertë

Dhe kur jam në pyll shoh detin aty.

Sa herë kam vrarë mendjen të gjej

Ç’kanë të përbashkët  këta të dy.

Si deti dhe pylli më rrëmbyen thellësive

Me frymëmarrjen e gjerë shushurimat, valët,

Me kafshët që sillen përbrenda tyre

Me bilbilat, qukapikët, - çafkat, pulëbardhat.

Më magjepsën tregimet e ashpra të detarëve

Kur ktheheshin me rrjeta të rënda në muzgje

Dhe më mahnitën kallëzimet e druvarëve

Kur zbrisnin me kamionët e stivuar plot trungje.                              

Tani më kanë mbetur në sytë e kujtesës

E veçanta e tyre dhe ngjasimi i përbashkët,

Por mbi të gjitha bota e madhe e njerëzve,

Që ndeshen pareshtur me drurët dhe dallgët.

SHTEGTIME

Unë punoj në Veri.

Tani në tetor këtu është dimër.

Në qytetin tim të Jugut tani

deti ka marrë ngjyrën e përhimët.

Banorët jugorë i mbajnë hapur

të dyja kanatat e gjera të dritareve,

ndërsa këtu

në biseda me shokët,

fjalët e ngrohta në dalin mes avujve.

Atje në shëtitoren buzë shkumës,

kundërmimin  e peshkut sjell era e detit.

Dritën e neonit që bie mbi ujëra,

si thika të bardha e presin peshqit.

Këtu morsi i pikave të shiut,

ardhjen e dimrit njofton telegrafisht.

Era e ftohtë që vjen nga malet,

fjalë në gjuhën dimërore çuçuris.

Atje tani vilen portokajtë,

prej tyre zverdhon gjithë tregu,

thua mbrëmjet e kthjellëta me yje,

të gjitha aty janë mbledhur.

Këtu shkunden gështenjat me shufra,

kokrrat e tyre zhvishen prej lëvozhgës

dhe në thasë të leshtë,

ngarkuar mbi mushka,

sillen nga larg si sekrete të vjeshtës .

Atje vajzat me fustane të ndezura

Dhe djemtë me këmisha të bardha, bojë qielli,

i sheh të nxirë, sikur kanë ngrënë

të gjithë çokollatën e madhe të diellit.

Unë tani jam kthyer në Veriun e largët,

Pasi kam ngrënë nga çokollata pjesën time.

Por gjithmonë lëpi buzët padashur

Si shtegtar i etur i klimave dhe stinëve. 

NË VEND TË  LETRËS SË PARË

Tungjatjeta Neri , Neri...

Tungjatjeta shoqe e largët.

T’i numërova buzëqeshjet

dhe t’i mblodha gjithë fjalët.

Asaj dite qeshe shumë,

atë ditë shumë fjalë fole.
Gazin ma derdhe në gjoks,

fjalët në mendje m’i mbolle.

Mbolle jargavanë të kuq,

manxuranë e rozmarinë.

Gjithë ç’mbolle atë ditë

zunë një nga një të mbijnë.

Sot tek po vështroj të mbjellat,

rashë në hall me artë ditë...

Ti i mbolle kollaj fare,

Po unë s’di si ti vadit !...

  

NUSJA E RE DHE DETARI

Pas dasmës ai iku me sytë nga toka.

Ajo e përcolli me sytë nga deti.

Dallgët venin e vinin të forta,

Si puthjet e bardha të njëri-tjetrit.

Dita mori ngjyrën blu

Sapo deti u hyri në mes.

Dielli i saj tani lindte në muzg

dhe perëndon sërish në mëngjes.

Që nga ai çast për secilin

Toka dhe deti u personifikua,

U bë sinonim i njëri-tjetrit:

Deti - burrë e toka - grua.

GJYSHI  DIÇKA KËRKONTE

Gjyshin e pata sevdalli të pushkës

Dhe ai s’pati si ndonjëri dy gra.

Po tek humbte larg mbi samar të mushkës,

Me dy pushkë kishte shtënë sevda.

Shkoi i bleu tutje në Selanik

Dy pushkët si nuse të stolisura me sërma,

Dy nuse vetullzeza që të shtinin frikë,

Njëra “Martinë” dhe tjetra “Dogra”

Gjyshi vdiq në vitin dyzetë

Dhe sytë nga oxhaku i mbetën dy ditë.

S’kuptohej, mustaqet e ngrehura përpjetë,

Apo çarqet e dyfekëve tërhiqte me sy.

Kur e panë syhapur njerëzit thanë:

“Kërkon diçka dhe asgjë s’kërkon !”

Njërën nga pushkët me vete ia dhanë.

Vetullzeza tjetër polli më vonë.

SHTËPIA E PRINDËRVE

Shkallët e vjetra nga u nisa për hapësira

dhe fiku i vjetër, si gjysh xhepashkundur.

Nëna s’është më. Duart e saj të shtrira

dhe buzagazi te pragu kanë humbur.

Brenda babai, si ulli i kërrusur plot rrudha

lexon me kujdes gazetën e ditës.

Vëllezërit me nuset shpërndarë nëpër punëra,

fëmijët te oborri zgjasin degët e fisit.

Nëpër mure fotografitë e të gjithëve

ngjasojnë si frutat e një pjeshke.

Dhe në mes, tryeza e madhe e mikpritjes,

ku çdo kafshatë ëmbëlsohet nga buzëqeshjet.

Kam çdo çast një vërshim gjaku në zemër

dhe një rrëke lotësh gati në sy,

kam një detyrim të shkruar në mbiemër

dhe kurdoherë një rrugë për te kjo shtëpi...

BRIGJE TË VENDLINDJES

Si kam duruar kaq kohë pa bredhur
brigjet e dashur të vendlindjes sime,
pa thithur aromën e cfakës së çelur,
pa u prehur nën palmën degëjeshile;

Si kam duruar pa u kërleshur me valën,
që kërcen e thyhet pas gurëve të bardhë,
pa ndjellë me thërrime pulëbardhën,
pa peshkuar krapin kur lëshon larvë;

Si kam duruar pa zërin e mëllenjës,
që çukit te pishat boçen me rrëshirë,
pa ngrënë fikdetin e pjekur rrëzës,
pa shkërmoqur dafinën erëmirë;

Si kam duruar peshën e mallit
për vendlindjen time në këtë jetë?
Më mirë se unë, e di mërgimtari,
që thinjet larg, në kurbet...

O FSHATAR !

O fshatar i fushave, i kodrave dhe i malësisë,

që sot ke rrokur draprin e hënës së lirisë,

për të korrur pesë dekadat e stërmundimit,

për t'u bërë i barabartë me kolosët e Perëndimit;

që me guxim e me gojën shpellë përballë padrejtësive,

përmbyse të gjithë fronet e lashtë të "perëndive"

bashkë me sfinksat e majmur të brigadierëve e sekretarëve,

për të marrë në grushtet e tu tokën e të parëve;

O fshatar, që me shpatulla kthen arën përmbys,

për të ngritur një pash më lart tabanin e shtëpisë,

që para traktorit e frigoriferit, bleve veturën,

siç zgjedh fëmija lodrën e vet më të bukur;

që bleron të gjitha stinët dhe shkërmoq kudo gurët 

për të mëkuar qytetet e shumuar me bukë e qumësht,

që sfidon duke i kthyer në plehra për perime e fruta,

të gjitha nofkat për ty dhe epitetet e ulta;

që bukurinë e gruas e zgjedh, kur ajo bën sfilatat

me hijeshinë e pamjes teksa mbjell brazdat,

kur masazhet e trupit e tualetin e fytyrës

i bën me sytë tek dheu, si përpara pasqyrës.

O fshatar i papërkulur në punë e i pathyer në luftra,

që i jep vendit me shumë se kushdo kohra të bukura,

që mban në dorën tënde parlament e qeveri;

asgjë kaq e madhe nuk do të kishte ardhur pa ty! …  

ËNDËRR E FRIKSHME

Gjumë i thellë. Natë e errët.

Truri bënte akrobaci,

nga njëri vegim në tjetër,

pashë një ëndërr llahtari.

Pashë një panoramë tmerri,

si i lindur mes Afrikës,

tërhiqja një deve për freri,

beduin i shkretëtirës.

Përqark rëra det i murrët.

Asnjë pemë, asnjë zog.

As një pikë ujë për buzët.

Sahara më kish zënë rob.

Deveja lëpinte jargët,

Kobra rrëshqiste ngadalë,

Më pickoi te damarët

dhe u zgjova me llahtarë.

Te dritarja pashë blerimin.

Peizazhi gdhihej në hare.

Zogjtë po këndonin himnin

e agimit të ditës së re.

Në çast më shkoi gjaku në zemër 

dhe ëndrra u fshi bashk’me natën.

Shqipëri - oaz i gjelbër,

s’të ndërroj as me parajsën...  

TË FALEM O DIELL

Shokët më bënë fotografi
kur dielli më qëndroj mbi ballë.
E pashë dhe bëra çudi,
dukesha një goxha djalë...

Krijuesi i jetës mbi tokë
më bëri transformimin e vet,
duke e mbajtur përmbi kokë,
më zbriti nja njëzet vjet.

Të falem, ty o diell, thashë,
mbi gjithë ç’ka rruzullimi,
m'i jep zemrës dhe pak zjarr,
të më ngrohet frymëzimi,

Se do shkruaj një poemë
për rrezet e arta të tua,
që ua dërgon pa pagesë,
varfanjakëve që vuajnë...

O KRISHT, O MUHAMET !

Duke menduar për ju

O idhuj të njerëzimit,

U ndala tek një pyetje që kërkon shpjegim:

Edhe sa kohë

Mund të çajnë me padrejtësi të liqtë

Dhe prej tyre

Të mirët e të drejtët

Të flaken në zjarr, të mbërthehen në kryq?...

Sepse prej njëzet shekujsh,

Para biblës dhe kuranit të shenjtë

Mallkojmë kryqëzimin dhe lëngatat

Që pësuat ju nga farisenjtë.

Por harrojmë

Se të liqtë çdo ditë na shkelin mbi kokë

Dhe gozhdojnë shpirtrat tanë mbi tokë.

VJESHTA E SIVJETME Vjeshta e sivjetme me gjinj portokalli, dhe me buzët e fiqta të çara nga etja, më prishi mendjen, aq sa nga halli, filloi të më duket i marrosur vetja. Më ndjell nëpër hije, më huton me joshje, më mbështjell me vile rrushi në vreshta, më deh me mushtin e verës majhoshe, më puth me afshe të zjarrta nën dega. Ndërron njërin pas tjetrit fustanet me ngjyra, më flakëron sytë me gjethishte të kuqërreme, më eksiton, më nxeh, më zhvesh në të linjta, më drogon me lëngje mes kofshëve të pemëve. Asnjë bukuri gruaje nuk më ka grishur, sa kjo vjeshtë e ndezur nga vapa afrikane. Thonë se si unë dhe të tjerë mendjeprishur, ka bërë për në çmendinë kjo vjeshtë jarane...      Ç’NGJYROSJA E  EMRAVE   Emrat e budallenjve i sheh në çdo mur shtëpie. Emrat e prostitutave në çdo nevojtore publike, Emrat e kriminelëve në çdo stacion policie. Emrat e politikanëve në çdo ekran e gazetë dite. Ashtu si dielli godet mbi objekte ngjyre dhe i ç’ngjyros krejt me kalimin e kohës, lakimi shpesh në media i figurave politike, pak nga pak çdo ditë ua nxjerr bojën. Kur flitet mirë për emrin e padëgjuar kurrë, të zgjohet kureshtja, ky njeri si mund të jetë. Mbase është goxha grua, apo zotni burrë, dhe sytë e veshët e lodhur e bëjnë ministër a deputet...     LETËR  NËNËS                     Mbetur pa botuar nga censura e kaluar. Këtë letër për ty, moj Nënë e shtrenjtë, po e nis nga thellësitë e pyjeve Lindorë, ku kam gjetur të drejtën për të punuar. Po e nis për në Sarandën e Jugut fundor. ku të kam lënë si një ëndërr të paharruar.  Po e nis gjethe pas gjethesh, erë pas erërash, mjegull pas mjegullash rrugë pas rrugësh, brigje pas brigjesh, largësi pas largësish. Po e nis të lagur me rrëketë e çiltra të lotëve, të qullur me pikat e gjakut të tronditur të zemrës, të zbutur me bulëzat e djersitjes pa gjumë, të njomur me sekrecionet e artikulimit të frazës kryesore: “Oh, për ty më ka marrë malli shumë, shumë !”… Po e nis bashkë me kujtimet e largëta, tok me drithërimet e fëmijërisë, tok me një gotë të mbushur me lot për ty, dhe me urrejtje për ata që më ndanë nga ty. Për të ardhur aty, te rëra e deteve, te gurët e zallit, te lulet e pranverës, te buzëqeshjet e njerëzve, te puthjet e vëllezërve, te dhimbjet e të mjerëve. E dashura nëna ime, ta dish mirë se nga malli për ty shumë herë kam vdekur, dhe kur kam kujtuar dashurinë tënde, shumë herë jam ringjallur përsëri… Pres me padurim të kthehem, më ka marrë etja për pak tinguj nga zëri yt, për pak dallgë nga Joni, për pak ujë nga Bistrica, për pak rërë nga Limjoni. Në valët e kripura të zhvishem, në gjoksin tënd të ëmbël të kridhem. Plagët e zemrës t’i shëroj, të gris një pëlhurë të zezë që dekada me radhë nga njëri-tjetri na ndau me urrejtje dhe t’ju përqafoj të gjithëve kështu siç jam i përmalluar për vdekje…                                                  Stravaj 1957 Ç’MË THUA Sa shpejt më ikën dita me ty! Dielli më fluturon si zog i verdhë... E dashur, mbeta në dashuri, si nën hijen e këndshme të fikut në verë. Degë të ëmbla më ke zgjatur, Sa lash nën hije dhe detyrat... Të rri?... Të rri?... Ç’më thua, ç’më thua? Ç’më thotë fiku i çarë i buzëve të tua?... NDONËSE JAM BURRË Ndonëse jam burrë i rritur tani, kur vjen vjeshta e zverdhen portokallat, kur verdhojnë kopshtiet e vendlindjes së artë, më pushtojnë vetiu kujtimet e viteve të para. Kur vjen vjeshta çdo mot, e di çdo më thotë: Për fëmijërinë dhe nënockën që më rriti me halle, me vjetërsia varfërie të pluhurosura prej lufte, një këmbë me këpucë,  një me sandale. Dilja i trishtuar të prisja vjeshtën Dhe me thëngjij vizatoja një zog. Në shtëpinë tonë të vjetër te porta. “Ç’është ai zog? “ më thoshte nëna. “Jemi vëllezër të dy, “  i thosha. Ndonëse jam burrë Dhe shumë vjeshtra më vonë, Vjeshtën e hershme Do ta kujtoj gjithmonë. PENDIM Eja, të tëra janë siç i ke lënë ! Pasqyra dhe krehri me pak fije floku, pantoflat me push, si dy kotele që flenë dhe rrobëdëshambri me një degë të vyshkur borziloku. Porcelanet dhe gjysmëduzinat e qelqta i mori malli për një tingëllimë. Kapëset e shumta që thajnë ndërresat kanë mbetur në tela si zogj të ngrirë. Rrobat, raftet dhe shtrati i ri ruajnë erën tënde të mirë. Perdet kanë mbetur mbyllur që, pa ty as buzët e verdha të hënës të mos hyjnë. Eja, sillu dhomave atë zërin tënd si këngë ! Sill jetën në këtë apartament, moj grua! Eja, të tëra jenë siç i ke lënë, vetëm unë kam ndryshuar!... SARANDA Kreshta e murrme jug-veri. Beteja e heshtur që flet tek qafa. Rruga që zbret e dredhon nëpër pisha. Të rënët - ngritur në piedestalet e larta. Vurgu i blertë dhe Joniku i kaltër - dy dete që ndan Qaf’ e Gjashtës. Lindja e gjerë me valë grunjërash, vozitje autokombajnash, makinashirëse mbytur në kapicat e kashtës. Fshatarët punëdashës përveshur arave. Bistrica e zbutur me nanurisje gurgullonjëse. Fshatrat si fjolla të bardha nëpër fushë - Tok’ e Vurgut e begatshme, gjelbëroshe. Riviera me plazhet dhe muzgjet ngjyrë alle, ku theken njerëzit mbi rërë e nën hije. Ku dielli i madh perëndon si portokalle. Dhe kodrave shkundet shiu i ullinjve. Saranda, e bukura e dheut të artë, ku nga Himara, te “Qafa e Botit” vjeshta kundërmon vaj e mjaltë, dhe ndjehesh si bir i përkëdhelur i Zotit. Anëdeti pakufi, me puhizën e kaltër, me anie të rënda, motoskafë, lundra. Shtëpi dhe palma që dridhet sipër valëve. Brigje që ndritin e zbardhëllejnë nga shkuma. Tallaze të kripur që lëpijnë bulevardet. Silueta që humbasin në thellësinë e kaltër. Peshkatarë ngjyrëbronzi që kthehen mbi ujëra. Fustanebardha që i presin shkallëve si amfiteatër. Ç’më thotë kështu buzëqeshja e valës, që shkrihet e përmalluar te këmba ime? Të erdha o vendlindje si çafka e detit, Të ngjyej krahun në kaltërsinë e përhime. TAKIM I PAPRITUR Takova Atë, që kam dashur dikur, Në moshën e bardhë ku të dehin lulet. Tani ajo është grua Dhe unë jam burrë. Fëmijët na ka kanë rrëmbyer të gjitha puthjet. Por ajo prapë më bëri të mendohem Me vështrimin e saj thellësisht të menduar Thonë se dashuria e parë rizgjohet, Dhe ika me kujdes... Si nga një shteg i minuar. DASHURI E HABITSHME Është koha, kur me mundësitë elektronike, njeriu dashuron edhe tej largësive gjeografike; femrat më të bukura dhe meshkujt më të rrallë që ka planeti ynë i gjallë. Mund të duash një partner tjetër, pa tradhtuar aspak kurorën e vjetër. Sepse ndryshe nga dashuria për gruan dhe burrin, mund të dashurosh vetëm trurin. Dhe kjo dashuri s’bën dallime në moshë, je adoleshent, apo thinjosh. Por të krijon një ndjenjë shumëdimensionale, që të lidh me dete, fusha e male, nga brigjet që lag Adriatiku, deri ku përplas dallgët Atlantiku. Ky lloj i ri i dashurisë platonike, mund të quhet: “Dashuri tejet fisnike”. Dhe ka vlagë emocionale aq të fortë, sa të lë pa gjumë në një tjetër botë. Kur mendjen e tij apo të saj ke përqafuar, ngazëllehesh sikur gjen një thesar të çmuar. Si shumë të tjerë, më ndodhi dhe mua. Po kush është ajo, që mendjen ia dua?…     SYRI Syri sa një sferë e vogël prej qelqi të butë Pasqyra gjigante që vëzhgon botën gjithkund. Mikroplaneti ynë që na rrotullohet te koka. Fuqia më e madhe ku merr vrull truri dhe dora. Fokusi i pandryshuar për afër dhe larg. Kamera me precize dhe më e saktë. I mahnitshmi në tejpamje, mprehtësi dhe qartësi. Ndjeshmëria që loton në dhimbje e gazmon në lumturi. Simboli i bukurisë së gruas dhe burrit. Korrësi  i dritës për hambarin e trurit. Shënjestra e plumbit, sinjali i dashurisë. Siguria e jetës dhe vjelësi i mençurisë. Arkivi fantastik që ruan në skeda të rralla pafundësi vizionesh dhe figura të gjalla. Syri me atë gjuhën e vet të fshehtë, flet pa zë dhe na e bën jetën më të lehtë. Pa syrin jeta jonë do të ishte vetëm natë. Pa syrin do kishim mbetur më pak se kafshë. Kryesori në çdo vepër të sotme e të nesërme. I  pazëvendësueshëm me asgjë më të vlefshme.   O njerëz të mirë, që aq shumë ju dua, dritën e syrit mos e fikni për mua !