Mbipesha nuk është i vetmi problem që i shqetëson femrat në mbarë botën, por edhe e kundërta e saj, nënpesha përbën një shqetësim për shumë persona. Dietologia Anila Kalleshi në një intervistë të dhënë për MediaLajm, ka shpjeguar shkaqet e këtij problemi, pasojat, si dhe ka dhënë disa këshilla për të gjithë ata persona që vuajnë nga nënpesha.
Shumica e femrave kërkojnë t’i humbasin kilogramët e tepërta dhe të arrijnë në peshën e tyre ideale. Por egziston edhe një kategori tjetër femrash të cilat qëndrojnë gjithmonë nën peshë dhe e kanë pothuajse të pamundur të shtojnë disa kile. Cilat janë shkaqet apo pse ndodh kjo?
Shpeshherë më është kërkuar nga persona të ndryshëm në websitet e mija të shkruaj dieta për tu shëndoshur. Ajo që do të më pëlqente dhe do të ishte gjëja më e saktë është se si mund të shtojmë peshë pa vënë shtresa dhjamore. Termi nënpeshë i referohet një peshe trupore më të vogël se ajo që konsiderohet si pesha ideale apo e shëndetshme. Sipas koefiçentit të masës trupore BMI i cili llogaritet si raporti i peshës me gjatësinë në katror nëse ky koefiçent është nën 18, personi është nënpeshë, më konktretisht një person që peshon 46 kg dhe ka një gjatësi 1.67 cm koefiçentin BMI e ka 16.4, pra nën peshë BMI = 46/ 1.67*1.67 = 16.4 Shkaku më i shpeshtë i nënpeshës është kequshqyerja, qoftë në aspektin sasior, ashtu edhe në atë cilësor. Kequshqyerja është një gjendje që karakterizohet nga respektimi i një regjimi ushqimor, në të cilin disa ushqime mungojnë, ose merren me tepricë ose në raport jokorrekt me të tjerat.
Një gjendje e tillë shkaktohet nga ushqyerja për një kohë të gjatë në mënyrë jo të rregullt, jo në oraret e vakteve, si dhe duke konsumuar në sasi të madhe produkte të varfëra në vlera ushqyese, të ashtuquajtura pa kalori. Faktor tjetër është dhe trashëgimia pra tendenca gjenetike. Nënat nënpeshë kanë fëmijë nënpeshë në 40 % të rasteve. Këtu luan rol mënyra e ushqyerjes, orientimi ndaj produkteve të caktuara ushqimore, shpërndarja e ushqimit gjatë ditës që nëna trashëgon tek fëmijët.
Nënpesha lidhet edhe me varfërinë. Në vendet e botës së tretë, pamundësia për të siguruar ushqimet e nevojshme për një peshë normale, çon në problemet e nënpeshës.
Gjithashtu nënpesha lidhet edhe me stilin e jetesës. Pesha trupore është një reflektim i raportit të kalorive të marra nëpërmjet ushqimit dhe atyre të harxhuara nëpërmjet aktivitetit të përditshëm, stili i jetesës luan një rol vendimtar në këtë drejtim. Nënpesha është zakonisht pasojë e harxhimit më të madh të kalorive, në krahasim me sasinë e kalorive që individi merr me ushqim. Kjo është karakteristike e njerëzve me profesione të lidhura me punën fizike, që nuk ushqehen në mënyrë të rregullt.
Nënpesha shpesh herë mund të jetë rezultat i një sëmundjeje mendore ose fizike, si : hipertireozën, diabetin e sheqerit, sëmundjen kanceroze, tuberkulozin, HIV/AIDS, patologjitë e aparatit tretës dhe anoreksinë nervore.
Cilat janë disa nga këshillat që ju i jepni zakonisht këtyre personave kur paraqiten në qendrën tuaj?
Mënyra më e shëndetshme për të shtuar në peshë është rritja e kalorazhit ditor, në mënyrë që kjo sasi të jetë më e madhe se sasia e kalorive që harxhohet gjatë ditës.
Duhet të konsumohen në sasi më shumë këto produkte : ajka e qumështit, vaji i ullirit, farat dhe arrat, gjalpi, gjalpi i kikirikut, salca e bardhë , salca e domates, majoneza, të cilat janë ushqime me vlera të larta kalorike. Efikase mund të jetë ngrënia e ushqimeve me përmbajtje të lartë proteinike dhe me yndyrna të shëndetshme, si: peshku ton, salmoni, merluci, sardelet, fileto e kraharorit të pulës dhe gjelit, mishi i viçit pa dhjamë, vezët, frutat (këshillohen 4-6 fruta të ndryshme në ditë), perimet si fasulet, bathët, bizelet, brokoli, lakra, karrota, patatja), qumështi(4 gota qumësht në ditë), kosi me pak yndyrë, djathi dhe salca e tij, makaronat e bardha, orizi i bardhë, buka e bardhë.
Rekomandohet pirja e ujit gjatë gjithë ditës, por edhe e lëngjeve me shumë kalori si boza, qumështi dhe lëngu i frutave. Rekomandohen 6 vakte në ditë, 3 vakte kryesore dhe 3 vakte të vogla ndërmjet tyre. Shëtitjet në ajër të pastër stimulojnë oreksin. Gjumi i rregullt ndihmon në shtimin në peshë. Për personat që nuk marrin mjaftueshëm vitaminat ose mineralet nëpërmjet ushqimit, këshillohet marrja e komplekseve vitaminike zëvendësuese.
Cila do të ishte receta që ju mund jepni për të gjithë lexuesit e “MediaLAjm”, që e kanë këtë problem? Përpiquni që në çdo vakt të përfshini ushqime me përmbajtje proteinash dhe yndyrë si bukë të zezë, salcë ullinjsh dhe djathë. Çdo ditë filloni të shtoni sasinë ditore me 500 kalori në mënyrë që të shtoni 0,5kg në javë”. Për të shtuar 1 kg nevojitet një kalorazh prej 7000 kalori të tepërta.
Për të shtuar në peshë ndihmon edhe hapja e oreksit. Nëse nuk keni urinë e duhur për të konsumuar ushqim, ka disa mënyra se si të stimuloni oreksin tuaj. Këshillohet një ecje e shpejtë në këmbë disa minuta përpara vaktit. Për ta bërë ushqimin më tërheqës shtoni erëzat dhe kripë sipas dëshirës.
Sallatat konsumojini në fund të vaktit dhe jo në fillim. Përdorni vaj ulliri, 1 lugë vaj ulliri do 80 minuta të tretet. Pas çdo vakti mund të konsumoni mjaltë, reçel frutash, çokollatë. Nuk duhet pirë ujë para ose gjatë ushqimit si edhe duhet zëvendësuar uji me lëngje të freskët të shtrydhura ose me qumësht.
Kujdes ! Shtimi i ushqimit duhet të bëhet gradualisht dhe jo ditën e parë. Filloni të vendosni çdo ditë nga një sasi të vogël ushqimi më shumë seç hani zakonisht duke e shtuar ditë për ditë, në mënyrë që të mos shtojmë masë dhjamore por të shtojmë masë muskulare. Një menu e mirë mund të jetë një pjatë makarona integrale me peshk ton ose gjoks pule dhe domate. Kaloritë janë të rëndësishme por gjithashtu edhe lëndët ushqyese. Për të shtuar në peshë na duhet të ushqehemi me 500-1000 kalori në ditë më shumë se normalisht. Shembuj që sjellin 500 kalori më shumë janë: 1 gotë qumësht me yndyrë të plotë + 2 feta bukë të zezë + 2 lugë vaj ulliri + 40gr djathë të bardhë, 2 kupa makarona me 50gr djathë, 1 kupë kos me yndyrë të plotë + 2 lugë mjaltë + 1 banane + 1 lugë stafidhe , 2 patate mesatare me vaj ulliri dhe një kokërr vezë të zier.
Pasi klienti arrinë t’i shtojë kilet e dëshiruara duke ndjekur një recetë ushqimore, problemi që vjen më pas është si ta ruaj këtë peshë? Duhet të përdorë të njëjtën dietë ushqimore gjithmonë apo i sugjeroni diçka tjetër?
Çdo gjë duhet të jetë e kontrolluar, njerëzit me kalimin e moshës dhe viteve ndryshojnë, po kështu edhe kujdesi për trupin. Pavarësisht nga shkaku i nënpeshës, fiziologjik apo patologjik qoftë, ajo shfaq uljen e aftësisë mbrojtëse të organizmit, duke e bërë atë më të prekshëm nga infeksionet. Femrat mund të kenë mungesë të menstruacioneve dhe infertilitet, si dhe ndërlikime të mundshme gjatë shtatëzanisë, edhe nëse e realizojnë atë. Mund të konstatohet edhe anemi dhe rënie e flokëve, faktor i madh risku për osteoporozën.
Nga Rudina Laka
