Tirana dikur
Dokumenti i Shërbimit të Fshehtë Amerikan që botojmë sot është një memorandum sekret mbi bisedimet e zyrtarëve amerikanë me subjekt veprimet e mundshme diplomatike mbi Shqipërinë, ku marrin pjesë funksionarë të lartë të Departamentit të Shtetit. Në të bëhet fjalë për vlerësimin e ideve dhe planeve të Jugosllavisë ndaj Shqipërisë në fillimin e viteve ’50 dhe alternativat e ish-Mbretit Zog dhe krerëve të emigracionit për rrëzimin e regjimit të Hoxhës. Në numrat e kaluar, zbardhëm një pjesë të raporteve sekrete të CIA-s mbi dyshimet e amerikanëve mbi një plan të fshehtë britaniko-jugosllav për Shqipërinë dhe sjelljet konfuze të lidershipit politik të emigracionit shqiptar në Perëndim. Në aq sa raportojnë zyrtarët e Departamentit të Shtetit të SHBA-ve në memorandumin që botojmë sot, bëhet e ditur se ky bashkëpunim për çështjen shqiptare nuk ka pasur zhvillime konkrete, por mbetet i paqartë qëndrimi i Titos për mënyrën e ndërhyrjes në Shqipëri. Siç raportojnë burimet nga terreni, Tito, në një përgjigje të ofertës së ish-Mbretit Zog, është përgjigjur se jo vetëm kundërshton një agresion të Perëndimit nga territori jugosllav, por për momentin nuk dëshiron rrëzimin e qeverisë së Hoxhës, duke synuar zëvendësimin e katër-pesë figurave kryesore të saj. Pjesa e dytë e dokumentit zbulon çështjet e konsumuara në takimin e një zyrtari të Departamentit të Shtetit me një nga figurat e larta të Beogradit, në maj të vitit 1952. Ky i fundit e ka befasuar me qëndrimin e Beogradit, i cili jo vetëm nuk e ka në axhendën e vet ndërhyrjen në Shqipëri, por i qëndron variantit për ta parë atë të pavarur, duke vlerësuar se aty ka grupe demokratike të pavarura nga HOXHA, ndërkohë që çdo tentative e pamatur ndaj Tiranes do të binte ndesh me qëndrimet e Moskës. Sakaq, në raportin e CIA-s përshkruhet me detaje edhe dinamika e lëvizjeve të krerëve politikë të mëragtes shqiptare në Perndim, e cila e pret me padurim një rrëzim të Hoxhës dhe regjmit të Tiranës…
TOP SEKRET
21 tetor 1952MEMORANDUMI I BISEDËSSubjekti: Veprime të mundshme diplomatike mbi ShqipërinëTë pranishëm: Robert Joyce, Departamenti i Shtetit Walworth Balbour, Departamenti i Shtetit Henry.P.Leverich, Departamenti i Shtetit (Emri i fshirë) CIA
1. Si rezultat i takimeve të shumta në të kaluarën me zotërinjtë Joyce dhe Balbour nga Departamenti i Shtetit, organizuam një takim në zyrën e z. Balbour më 14 tetor 1952, me qëllim diskutimin jo zyrtarisht të disa ideve me subjekt planet e Jugosllavisë karshi Shqipërisë, të cilat Departamenti i Shtetit mund t’i marrë në konsideratë dhe të parashikojë çdo plan të njëanshëm të Jugosllavisë, me qëllim rrëzimin e regjimit shqiptar të kontrolluar nga Kominterni.
PJESA E DYTË:
Shënime: Mbi zhvillimet Jugosllavi-Perëndim për çështjet shqiptare 1. Në fillim të 1948-s, Tito u konsultua me Perëndimin për ta lënë Shqipërinë staliniste “të hante kokën e vet” . Po në 1949-n, ambasadori amerikan në Beograd, Cavendish Cannon, raportoi se në një bashkëbisedim që kishte pasur me TITON, ky i fundit kishte shprehur shqetësimet e tij se çdo veprim anti-HOXHA mund të merrej si një pretekst nga Bashkimi Sovjetik për një agresion të mundshëm kundrejt Jugosllavisë.
2. Me formimin e komitetit “Shqipëria e Lirë” në 1949-n dhe me aprovimin e operacionit FIEND, si një nga qëllimet kryesore për rrëzimin e regjimit të ENVER HOXHES, Departamenti i Shtetit dhe Ministria e Punëve të Jashtme britanike filluan të shqetësohen seriozisht mbi pozicionin delikat të Jugosllavisë. Si rezultat i këtij shqetësimi, operacioni FIEND u rishqyrtua dhe qëllimet e tij u zvogëluan për të qenë në të njëjtin nivel me politikat e Departamentit të Shtetit dhe Foreign Office.
A.TARE
TOP SEKRET
21 tetor 1952MEMORANDUMI I BISEDËSSubjekti: Veprime të mundshme diplomatike mbi ShqipërinëTë pranishëm: Robert Joyce, Departamenti i Shtetit Walworth Balbour, Departamenti i Shtetit Henry.P.Leverich, Departamenti i Shtetit (Emri i fshirë) CIA
1. Si rezultat i takimeve të shumta në të kaluarën me zotërinjtë Joyce dhe Balbour nga Departamenti i Shtetit, organizuam një takim në zyrën e z. Balbour më 14 tetor 1952, me qëllim diskutimin jo zyrtarisht të disa ideve me subjekt planet e Jugosllavisë karshi Shqipërisë, të cilat Departamenti i Shtetit mund t’i marrë në konsideratë dhe të parashikojë çdo plan të njëanshëm të Jugosllavisë, me qëllim rrëzimin e regjimit shqiptar të kontrolluar nga Kominterni.
PJESA E DYTË:
Shënime: Mbi zhvillimet Jugosllavi-Perëndim për çështjet shqiptare 1. Në fillim të 1948-s, Tito u konsultua me Perëndimin për ta lënë Shqipërinë staliniste “të hante kokën e vet” . Po në 1949-n, ambasadori amerikan në Beograd, Cavendish Cannon, raportoi se në një bashkëbisedim që kishte pasur me TITON, ky i fundit kishte shprehur shqetësimet e tij se çdo veprim anti-HOXHA mund të merrej si një pretekst nga Bashkimi Sovjetik për një agresion të mundshëm kundrejt Jugosllavisë.
2. Me formimin e komitetit “Shqipëria e Lirë” në 1949-n dhe me aprovimin e operacionit FIEND, si një nga qëllimet kryesore për rrëzimin e regjimit të ENVER HOXHES, Departamenti i Shtetit dhe Ministria e Punëve të Jashtme britanike filluan të shqetësohen seriozisht mbi pozicionin delikat të Jugosllavisë. Si rezultat i këtij shqetësimi, operacioni FIEND u rishqyrtua dhe qëllimet e tij u zvogëluan për të qenë në të njëjtin nivel me politikat e Departamentit të Shtetit dhe Foreign Office.
A.TARE
