Nga Fatmir Terziu
"Dita e Pelikanit" është romani më i fundit i autores, Katherine Paterson. Shkrimtarja Paterson, e njohur për romanin e saj të vlerësuar "Një urë në Terabithia" ka shkruar këtë roman me temën e mitit të ndodhisë shtëpiake, brenda kornizave Atdhe me ndikimin poshtërues të pushtetit e pushtuesit. Ai ka rreth 160 faqe dhe është një libër që rekomandohet për moshat mbi dhjetë vjec. Pse për këtë moshë dhe jo për moshat e tjera? Romani ka një temë të tillë prekëse sa është vështirë të lejohet leximi nën këtë limit moshe. Dhe kjo për efekte anësore dhe emocionale. Ai paraqet një familje shqiptare nga Kosova. Brenda faqeve të tij rrëfimi përqëndrohet në mënyrë tejet artistike dhe paraqet se si ata largohen nga një dhunë brutale. Është një demostrim i tejarritur filozofik që paraqet atë pastrim "etnik" si një fushatë të ndërmarë nga serbët në vitin 1998.
Katherine Paterson para statujes
se Astrid Lindgren.
Më pas mes dhimbjes dhe fabula vjen e forcon bindjen me një pretekst. Një pretekst që ravijëzohet nën një fakt. Një fakt që vjen si një diskurs më vete për shumë lidhje me tematikën që rrok autorja. Në këtë tematikë kurthi vjen nga logjika. Dhe vetë logjika ridimensionin hapësirën, vendin dhe kohën. Është një risk triumfues që paraqitet me gjuhën dhe stilin e goditur. Fjala pason fjalën dhe fakti sjell faktin. Interpelimi metaforik karakterizohet nga lidhja dhe tendosja e një karakteri tipik. Është tipikja, Meli Lleshi, një femër mjaft tipike gjithashtu në vetvete. Vetë absurdja dhe e besueshmja gërshetohen tek ky karakter. Ajo dikton mes kësaj. Meli Lleshi beson në mënyrë të prerë se problemet e riskimit të familjes së saj kanë nisur qyshkur ajo ka karikatorizuar, skicuar në karikaturë, mësuesin e saj z. Uka. Ai zbulon këtë karikaturë dhe nervozohet. Mban jashtë mësimit në klasë si dënim Melin dhe shoqen e saj Zanën. Ky veprim inatos vëllain më të madh të Melit, Mehmetin. Mehmeti më pas ikën dhe ashtu në nervozizëm zhduket për një kohë pa arsye. Kjo zhdukje irriton gjithë familjarët. Madje edhe fisin, edhe rrethin e gjerë. Kështu ata besojnë se Mehmeti është zhdukur nga serbët. Ndryshe ata mendojnë edhe se mos ai është mbyllur në birrucat serbe. Një mendim tjetër tronditës pas disa javësh i shtyn të mendojnë se ai është vrarë nga ushtarët serbë. Por, Mehmet mbijeton.
Ai tashmë hyn në një provë më të rëndë. Ai e con më tej aventurën e jetës së tij. Në një ditë të bukur me diell ai vendos për veten e familjen e tij që të gjendet në një rrugë të gjatë për një jetë më të mirë në Amerikë. Lleshi ka lënë pas shtëpinë e tij dhe dyqanin e tij në qytet. Më parë përfundon në male, pastaj me familjen e zgjeruar në fermën e tyre dhuratë stërgjyshore. Por kur kthehet një ditë për në shtëpi nga ferma, sheh shtëpinë e tij që është djegur, dhe me tytën e pushkës ata shkojnë refugjatë në Maqedoni. Atje jetojnë në një kamp ku përfundimisht më pas u del një sponsor: një kishë në Vermont.
Paterson e ka bazuar këtë roman në historinë e saj si pjesë të mbijetesës reale. Ajo disi e lidh këtë me jetën e një familje të ndihmuar nga kisha e saj, si dhe përvojat e saj si një fëmijë në Kinën e pas Luftës së Dytë Botërore. "Pelikan" është një rrëfenjë interesante dhe një fabul-filozofi me ndikim të shpejtë në lidhje e lëvizje, një dritare e rëndësishme në jetë dhe për jetën në rrethana shtypëse e postëruese nga rregjime diktatoriale. Libri është mbi të gjitha një narrativë komunikues. Megjithatë më tepër se sa jetë-karakteri ai është një realitet i ëndërruar, pra më shumë se një roman.
