Kush janë të parët në Ballkan – shqiptarët apo serbët?

Serbët nganjëherë janë edhe për keqardhje! Një pjesë e mirë e tyre ende besojnë se janë populli më i vjetër në Ballkan.

Madje kanë libra shkencorë të pseudo-historianëve të tyre që përpiqen të “argumentojnë” se edhe “Adami dhe Eva flisnin serbisht”, se “serbët janë kombi më i vjetër në rruzullin tokësor”, dhe se “prej kombit serb lindën kombet dhe gjuhët tjera”. Por kohën e fundit shihet përpjekja që “kombi hyjnor” të zbres shkallëve teposhte, të prekë realitetin.

Në librin e historisë për klasën e VI-të shkruan: Sllavët e vjetër ishin pritur në Gadishullin Ballkanik nga Ilirët vendas, të cilët më pas u shpërndanë në disa fise, dhe njëri prej këtyre fiseve mbijetoi. Popujt e Evropës Perëndimore, në shekullin XX-të, këtë fis e njohën me emrin Shqiptar.

Ky libër i autorit Radeta Mihalçiq, për nxënësit e klasave të gjashta të shkollave fillore në Republikën e Serbisë, vazhdon të mbetet temë për opinionin publik serb, pasi në të thuhet se shqiptarët janë vendas të këtij gadishulli, dhe se kanë ardhur në Ballkan shumë më përpara se sa Sllavët.

“Për të qenë më të qartë, jemi duke folur për Ilirët, fiset ilire, me shkallë të ndryshme civilizimi, që populluan Ballkanin Perëndimor dhe prej të cilëve rrjedhin edhe Shqiptarët, siç u njohën edhe nga popujt dhe vendet e Evropës Perëndimore”, shkruan e përditshmja serbe Telegraf.rs, e cila edhe vet e ka vështirë për të pranuar “rishikimin e historisë”, ani pse, përsëri i shtrembëruar.

Në këtë libër, në leksionin “Sllavët e jugut dhe vendasit”, në mes të tjerash thuhet: “Megjithëkëtë, vendësit që kanë jetuar së bashku në grupe më të mëdha nuk u sllavizuan. Shqiptarët ruajtën gjuhën, doket, zakonet dhe simbolet tjera të tyre kombëtare. Një pjesë e sllovenëve të ardhurpranoi gjuhën dhe zakonet e shqiptarëve dhe u asimilua”, transmeton e përditshmja serbe citatin nga ky libër.

Redaktori në Institutin për tekstet shkollore të historisë, Nebojsha Jovanoviq, shpjegon “dilemën” me të cilën një pjesë e serbëve assesi nuk mund ta pranojnë, pasi disa prej tyre besojnë se edhe Adami dhe Eva flisnin serbisht. “Në publik është folur shpesh, në kuptimin pozitiv apo negativ, rreth nevojës për rishikimin e historisë.

Disa janë të frikësuar dhe e dënojnë çdo përpjekje për të rishikuar historinë, ndërsa të tjerët shtrojnë nevojën që më në fund të diskutohen disa gjëra, të shkruhen saktë dhe të flitet me ndershmëri. Është edhe pala e tretë që abuzon me këtë situatë duke e paraqitur atë sikur ‘historia do të kthehet me kokë teposhtë’”, ka thënë Jovanovic.

Jovanoviq ka thënë se është duke iu referuar librit të historisë, e jo disa librave shkencorë, me të cilat, sipas tij është bërë përpjekje që me pseudo-histori e teza të ndryshme të tregojnë se “serbët ishin njerëzit më të vjetër, që madje Adami dhe Eva ishin serbë dhe flisnin serbisht, dhe që nga kombi serb dhe serbët lindën të gjithë popujt dhe gjuhët tjera që ekzistojnë në ditët e sotme”.

“Ne jemi një komb që është krenare për historinë e tij të lavdishme dhe kemi rastin që për këtë të dëgjojmë diskutime të hapura dhe shumë të nxehta në rrugë, në një bar, në tubime dhe festime. Por kur diskutohet kjo temë, të vetmit që heshtin janë historianët, sepse ata nuk i pyet askush asgjë dhe librat e tyre nuk i lexon askush. Shumë herë kam qenë dëshmitar në situata të tilla, shumë herë jam bindur se literatura kryesore e këtyre historianëve është ‘interpretimi’ i historisë, lëndë në të cilën ata vet dikur janë vlerësuar me një dysh”, ka thënë Jovanoviq.

“Kur këta njerëz marrin në dorë librin e mësimit të fëmijëve të tyre, ata me të vërtetë e kuptojnë se disa mësime kanë ndryshuar. Megjithatë, përshtypje të këtillë do të kenë edhe ata që kishin pesë në histori. Sepse, disa mësime nga historia me të vërtetë kanë ndryshuar.

Për shembull, sot në tekstet shkollore të historisë mësohet shumë më shumë rreth Luftës së Parë Botërore se që mësoj më parë, kur e tërë Lufta e Parë Botërore përshkruhej, mësohej, në një orë mësimi”, ka thënë Jovanoviq, duke shtuar se ndryshime në të shkruarit e historisë ka pasur edhe kur bëhet fjalë për Luftën e Dytë Botërore.

Por Telegraf.rs e ka vështirë të pajtohet dhe vazhdon të komentojë librin, i cili thotë gjysëm të vërtetën. “T’iu kthehemi edhe njëherë shqiptarëve. Pra kur arritën serbët në Gadishullin Ballkanik, ata gjetën Ilirët. Ky popull i quajtur Ilir u nda në fise dhe njërin prej tyre Evropa Perëndimore në shekullin XX i quajti ‘Albanians’. Ata e quajnë veten e tyre ‘Shqiptarë’, dhe nga këtu rrjedh emërtimi ‘Shiptari’, kur atyre iu referohen serbët” shkruan kjo e perditshme.

Nebojša Jovanović (Loznica, 1963)

http://www.laguna.rs/a679_autor_nebojsa_jovanovic_laguna.html

“Duhet të theksohet se shqiptarët (gjoja fisi shqiptar) në historinë e tyre të gjatë, ndryshe nga pjesa tjetër e ilirëve që kishin shtetin dhe qeverinë e tyre, madje edhe mbretër (Mbretëreshën Teutë, me kryeqytetin e saj në Risan, etj), nuk përbënin një komb kushtetues, dhe në këtë drejtim ata u emancipuan vetëm në shekullin e XX-të”, komenton e shokuar dhe e zhgënjyer media serbe.

http://www.b92.net/info/vesti/pregled_stampe.php?yyyy=2005&mm=05&dd=22&nav_id=168959

KO JE PRVI DOŠAO NA BALKAN - SRBI ILI ALBANCI? Evo odgovora koji će vas šokirati!

Ovo piše u udžbeniku za istoriju: "Stare Slovene su na Balkanskom poluostrvu dočekali Iliri, koji su se kasnile rasčlanili na nekoliko plemena od kojih je jedno u 20. veku od strane naroda iz zapadne Evrope nazvano - Albanci"

Foto-ilustracija: Wikipedia/Ras67

Poslednjih nekoliko godina u žiži javnosti se nalazi udžbenik za istoriju za šesti razred osnovne škole, autora Radeta Mihaljčića, u kojem piše da su Albanci starosedeoci Balkanskog poluostrva i da su na njega došli znatno ranije od Slovena.

Da bude jasnije, ovde je reč o Ilirima, plemenima različitog stepena civilizacije koja su naseljavala prostor zapadnog Balkana, od kojih su kasnije nastali Albanci, koji su tako nazvani od među narodima i državama zapadne Evrope.

U knjizi, u lekciji “Južni Sloveni i starosedeoci” između ostalog piše:

“Međutim, starosedeoci koji su živeli zajedno i čija su naselja grupisana u veće skupine nisu slovenizirani. Običaje, jezik i druga narodna obeležja sačuvali su Albanci. Deo doseljenih Slovena primio je jezik i običaje Albanaca i stopio se s njima.”

Urednik za istoriju Zavoda za udžbenike Nebojša Jovanović ovako objašnjava dilemu kojom se bavimo.

Sloveni u Evropi u 7. i 8. veku Foto: Wikipedia/Spiridon Ion Cepleanu

– U javnosti se sve češće govori, u pozitivnom ili negativnom značenju, o pojmu revizije istorije. Jedni se plaše i osuđuju bilo koji pokušaj revizije, dok drugi uviđaju neophodnost da se o nekim stvarima konačno otvorenije, tačnije i poštenije progovori. Treći uskaču s namerom da zloupotrebe situaciju i da “celu istoriju okrenu naglavačke” – kaže za Telegraf.rs Jovanović, osvrćući se na udžbeničku istoriju, a ne na naučnu na koju postoje pokušaji udara raznim pseudoistorijama i tezama da su Srbi “najstariji narod”, da su maltene Adam i Eva bili Srbi i govorili srpski, te da su od srpskog naroda i srpskog jezika nastali svi ostali narodi i jezici koji danas postoje,  i dodaje:

– Mi smo narod koji se hvali svojom slavnom istorijom i o tome se čuju otvorene i vrlo žučne rasprave na ulici, u kafani, na okupljanjima i svetkovinama. Ali na njima skoro da jedino ćute istoričari, jer njih niko ništa ne pita i njihove knjige niko ne čita. Mnogo puta sam bio svedok takvih situacija i mnogo puta sam shvatio da je osnovna i jedina literatura najglasnijih “tumača istorije” nekadašnji udžbenik za nastavni predmet iz koga su sami imali ocenu – dva -kaže Jovanović, pa nastavlja:

– Kad takvi ljudi pogledaju udžbenik svog deteta, oni zaista “steknu utisak da su neke lekcijepromenjene”. Međutim, takav utisak steknu i oni koji su imali peticu iz istorije. Neke lekcije zaista jesu promenjene. Recimo, danas u udžbenicima za istoriju piše mnogo detaljnije o Prvom svetskom ratu nego ranije, kad je ceo Prvi svetski rat bio opisan samo u jednoj lekciji.

Rade Mihaljčić, autor udžbenika istorija za šesti razred Foto: Wikipedia/D.jecmenica

S druge strane, o Drugom svetskom ratu je pisano u minimum deset lekcija. Tako je na bilo i u drugim poljima javne delatnosti, u umetnostima, naročito u filmskoj. Nedavno je jedan mladi istoričar doktorirao upravo na toj temi i dokazao da je u periodu od 1945. do 1991. godine snimljeno ukupno 684 “partizanska filma”, dok je o Prvom svetskom ratu samo jedan – “Marš na Drinu” i to 1964. Ipak, ljudi su gledali te filmove i mislili da sve što je prikazano u njima, da se “doslovce” tako i odigralo u stvarnom životu.

No, da se vratimo mi na Albance. Srbi su, kada su došli na Balkansko poluostrvo, zatekli Ilire. To pleme se nešto kasnije razdvojilo, napravilo se nekoliko plemena, i jedno od njih je narod zapadne Evrope nazvao Albancima. Ime su stekli u 20. veku, iako oni sami sebe nazivaju Šćiperima (odakle je i potekao naziv kod Srba – Šiptari).

Treba napomenuti da se Albanci dugo u istoriji (za razliku od ostalih Ilira koji su imali svoje države, vlada, čak i kraljeve – kraljica Teuta, s prestonicom u Risnu itd.), nisu nisu predstavljali državotvoran narod, i u tom su se pogledu emancipovali tek u 20. veku.

Foto: zavod.co.rs

NOVI UDŽBENIK JE U ŠTAMPI

Kako bi ljudima što jasnija bila istorija, Zavod za udžbenike i Ministarstvo prosvete je donelo odluku da se unesu neke izmene u udžbenik.

– Na osnovu zvaničnog dopisa Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja od 7.8.2014. godine, rešenjem broj 650-02-65/3/2014-06, Zavodu za udžbenike je dostavljeno stručno mišljenje Zavoda za unapređenje obrazovanja i vaspitanja koje se odnosi na udžbenik Istorija za šesti razred osnovne škole, autora prof. dr Rada Mihaljčića. U skladu sa navedenim mišljenjem, izdavač i autor su usvojili primedbe i u “novom izdanju ovog udžbenika, koji poseduje mnoge kvalitete, preformulisali naziv Makedonski Sloveni (str. 47 i 53) i Makedonska država (str. 48) i relativizovali tvrdnju o Albancima kao starosedeocima Balkanskog poluostrva (str. 42) – istakao je Nebojša Jovanović.

Na kraju, možemo doći do samo jednog zaključka. Pisanje istorije trebalo bi prepustitiISTORIČARIMA. Mi smo tu da je učimo i volimo. Treba je znati i čitati ispravno, a ne onako kako mi želimo, jer niko ne bi dozvolio da deca u Srbiji uče neku “iskrivljenu” istoriju, koja poništava sve ono što smo, kako drugi kažu, mi učinili ranije. Zapamtite, jedna zapisana reč može se protumačiti na hiljadu načina. Bitna je suština.

Inače, prof. dr Rade Mihaljčić je na početku svoje karijere drugo radio u osnovnoj školi, a kao autor udžbenika, danas rado ističe svoje veliko iskustvo iz neposrednog rada sa učenicima. Danas radi kao redovni profesor sa studentima Filozofskog fakluteta BU i Filozofskog fakulteta u Banjaluci. Važi za jednog od najboljih autora udžbenika za period Srednjeg veka, ne samo u Srbiji već i u Republici Srpskoj i Crnoj Gori, a dobio je i najveća priznanja koja se mogu dodeliti jednom istoričaru.

(M. Bojić)