Fjala dhe dashuria e brumosur në vargje

Nga Xheladin Mjeku 

 

Poezia e Suzana Zisit

Suzana Zisi ka krijuar botën e saj poetike, e cila trajtohet përmes metaforave, simboleve dhe idesë së saj individuale për jetën dhe dashurinë, përmes fjalës, që kushtimisht del si kryefjala e mendimit dhe realizimit të botës universale moderniste.
Fjala dhe dashuria përbëjnë strumbullarin kryesor të poezisë së Suzana Zisit. Lajtmotiv i ndërtimit të poezisë në këtë përmbledhje është fjala, e cila identifikohet me shpirtin e saj, me mendimin filozofik dhe idetë e fuqishme që përcjellin mesazhe te breznitë, duke rrezatuar frymën e dashurisë dhe jetës. Këtë ndjenjë kaq të thellë autorja arrin ta trajtojë me ndjeshmëri të hollë lirike, me përkushtim në ndërtimin e një poezie me fjalë e shprehje moderne poetike, duke insistuar në afrimin e mendimit filozofik si forcë komunikuese me vizion të qëndrueshëm dhe premtues. Kjo poezi është e formësuar në mënyrë të rrjedhshme, ligjërim i lirshëm poetik që ndërlidh gjithë poezitë, pa konsistuar në nevojën e ndonjë organizimi ciklik të librit, ashtu siç e ka organizuar ndërtimin e librit autorja. Suzana Zisi ka krijuar botën e saj poetike, e cila trajtohet përmes metaforave, simboleve dhe idesë së saj individuale për jetën dhe dashurinë, përmes fjalës, që kushtimisht del si kryefjala e mendimit dhe realizimit të botës universale moderniste Poezi të cekura këtu dhe shumë të tjera që ndërtojnë përmbledhjen në fjalë, janë kontribut i angazhimit të një periudhe të gjatë në gjetjen e unit të saj, që e veçon për stilin karakteristik të ndërtimit të opusit lirik, si “Një fjalë për ty”, “Lule-Margarita”, “Gjysma ime”, “Don Zhuani”, “Gramatikë ekzistenciale…”, “Një varg për ty…”, Eja në shekullin e munguar…”, “Grimca dashurie…”, “Eja… në hënë…”, “Një kupë verë, tri cigare, dy lot…”, “Pa ndonjë titull për të qenë…”, etj. Identifikimi i poezisë me fjalën, si element kryesor i ndërtimit të filozofisë së shprehjes së preokupimeve jetike nuk janë të rastësishme, por një produkt i përkushtimit të talentuar të saj, që në mënyrë të natyrshme prodhon sensi krijues i një zëri të veçantë për ndjenjën e dashurisë, të frymës poetike dhe gëzimit të jetës. Në një analizë të krijimtarisë së Suzana Zisit, shkrimtari dhe studiuesi Fatmir Terziu do ta kundrojë në katër veçanti mbi të cilat e heton ndërtimin e kësaj poezie: E para lidhet me organikën semantike të vargut të saj. E dyta me ndjeshmërinë filozofike dhe universale moderniste. E treta me ligjësinë e strukturimit të lirë të vargut. E katërta nga radha por, jo e fundit në një mori lidhjesh të tjera, që lidhen me forcën e mesazhit me të cilën komunikon Zisi.
Suzana Zisi ka krijuar botën e saj poetike, e cila trajtohet përmes metaforave, simboleve dhe idesë së saj individuale për jetën dhe dashurinë, përmes fjalës, që kushtimisht del si kryefjala e mendimit dhe realizimit të botës universale moderniste me ngjyrime filozofike dhe meditacion të gjerë kuptimesh dhe shprehjesh letrare. Imazhi, pjekuria e ideve, simbolika e veçantë dhe metafora pasqyrojnë një shkallë të lartë të ligjërimit poetik. Dëshira për mundësinë e komunikimit përmes vargut lirik i jep identitetin e saj krijues me të gjitha vetitë meditative dhe inspiruese në pafundësinë e botës së saj imagjinative. Ajo tashmë ka hapur portat e shpirtit të trazuar duke zgjeruar mundësitë shprehëse, duke ruajtur ndjenjën e krijimit të një jete normale, me figura e personazhe të sinqerta, aq sa është edhe mendimi poetik si forcë krijuese me ngjyra të jetës që e preokupon vargun e saj lirik. “Instinkti dhe syri i poetes, i kap, i përpunon, i vesh me petkat e mendimit dhe shpirtit të saj dhe na i jep ne që t’i shijojmë dhe të mendohemi, të perceptojmë dhe të gërmojmë më tej për të zbuluar varg pas vargu, thesarin që fshihet diku në thellësi të vargjeve”, - do të shprehet poeti dhe studiuesi Agim Vinca në fjalën e tij, me rastin e promovimit e librit të Suzana Zisit. Ajo me poezinë e saj, sidomos në librin e fundit “Të jesh… fjalë” vjen si një zë i veçantë, plot meditim, siguri në vetvete se ka prekur temën që e provokon unin krijues dhe me vullnetin e rrugëtimit të qëndrueshëm në ndërtimin e botës së saj krijuese me stilin e transformuar në kornizat e fushëveprimit poetik që e provokon.
Tropet dhe figurat, metafora dhe përfundimisht imazhi që krijon kjo poezi, e radhisin Suzanën në radhët e krijuesve që zotërojnë mirë këto elemente, duke vazhduar rrugën e sigurt të krijimtarisë letrare. Shpirti i trazuar poetik i provokuar nga muza krijuese synon majat e fjalës së bukur artistike.