2011-01-08

Eli Cohen Alias: Kamil Amin Taabes dhe "Alex" Spiun izraelit ne Egjipt dhe Siri. (1924 - 1965)

Nje sionist i terbuar gjate gjithe jetes se tij, Eli Kohen u lind dhe u rrit ne Aleksandria te Egjiptit nga prinder cifute ortodokse. Nga 1946 deri ne 1948 ai vazhdoi studimet ne Universitetin e Kajros. Ne 1951, Koheni udhetoi fshehurazi ne Izrael ku beri trajnimin per sabotazhe dhe spiunazh. U kthye ne Kajro si pjestar i nje grupi sabotatoresh qe do te tentonin te hidhnin ne ere ndertesa te kompanive amerikane ne Egjipt,per te shkaktuar demet ne marredheniet amerikano-egjiptiane.

Por kunderzbulimi egjiptian arriti te zbuloje grupin ne te cilin merrete pjese Kohen si dhe identitetin e ketij te fundit. Zbulimi i grupit dhe arrestimi i Kohenit coi ne skandalin e famshem "Ceshtja Lavon" ne Izrael, skandal i cili identifikoi si ideator te sabotazhit ne Egjipt, Ministrin e Mbrojtjes se Izraelit, Pinhas Lavonin. Por Kohen arriti ti binde hetuesit egjiptiane se ai nuk kishte lidhje me grupin e sabotatoreve dhe si i tille u la i lire. U arrestua perseri ne 1956 dhe u debua nga Egjipti ne 1956.

Koheni shkoi ne Izrael ku u be oficer i Mosadit dhe me pas u dergua nga Mosadi ne Damask te Sirise. Nga kontaktet siriane, ne pergjithesi oficere madhore ne ushtrine siriane, Kohen beri te mundur ti tregonte Mosadit gjithcka per te gjitha forcat e armatosura siriane, per ndihmen ushtarake sovjetike qe merrnin dhe diversionin e ujerave te pijshem , nepermjet te cilit sirianet donin ta shterronin Izraelin verior nga uji i fresket.

Kohen raportoi gjithashtu Mosadin per planin e krijuar nga keshilltaret sovjetike ne ushtrine siriane, sipas te cilit forcat siriane do te perpiqeshin te ndanin Izraelin Verior nga ai Jugor me nje goditje te shpejte dhe te befasishme. Gjithashtu ai tha informacion me hollesi per instalimet ushtarake siriane, ne vecanti te mbrojtjes te asaj qe quhej dicka e papushtueme, forcave qe mbronin Lartesite e Golanit, te cilat vazhdimisht ngacmonin komunitetet fermere izraelite te pambrojtura aty afer. Per 3 vjet rrjesht Koheni mblidhte informacione dhe i dergonte duke perdorur nje radio me vale te shkurtra tek Mosadi.

Kunderzbulimi sirian, sidoqofte nuk flinte gjume. Te pajisur me aparate te sofistikuara sovjetike per gjetjen e drejtimit te radiomarreseve, teknike siriane se bashku me keshilltaret sovjetike mund te gjenin ekzakt se nga cila dhome hoteli Koheni i transmetonte radio mesazhet e tij. Keshtu ai u kap ne flagrance duke u transmetuar eproreve te tij te spiunazhit ne Izrael ne vitin 1965. Megjithate, gjetja e Kohenit si spiun, ishte dicka krejt e rastesishme. Agjentet siriane, moren nje ankese nga ambasada indiane ne Damask, ku ankohej se dikush perdorte radio me vale te shkurtra dhe nderpriste here pas here radio transmetimet e ambasades. Duke dyshuar se ketu kishte dicka qe nuk shkon, sirianet filluan te survejonin dhomen e hotelit ku rrinte Koheni, prane ambasades indiane, survejim qe perfundoi me arrestimin dhe identifikimin e tij.

I denuar per spiunazh, Koheni u var ne maj 1965 ne sheshin me te madh te Damaskut. Ekzekutimi i tij u be publik dhe u veshtrua nga mijera njerez. Puna e tij vec i ndihmoi pa mase cifutet, ne vecanti gjate luftes se 1967, kur ata vershuan dhe pushtuan ne nje kohe fare te shkurter Lartesite e Golanit ( teorikisht ishin te papushtueshme). Eli Kohen kishte informuar per mbrojten e kesaj fortese me kaq detaje te holluara dhe ka qene nje nga spiunet me efektive dhe me te vlefshem izraelite ne vite.

Vdiç shkrimtari dhe avokati i njohur dardan Zeqir Berdynaj (1934-2025)

Zeqir A. Berdynaj, u lind më 6 qershor 1934, në Firzë, ish katundi i Ri i komunës së Pejës.  Shkollën fillore dhe të mesmen e kreu në vendli...