Njeriu qe u rreshtua perkrah te “keqijve”

Nga Floripress,Prishtinë

Ka dy gjera qe do te deshiroja t’u rekomandoja studenteve te gazetarise sikur te isha pedagog i tyre (nje enderr qe druaj s’ka per t’u vene kurre ne jete): se pari, te shihnin nje video qe tanime gjendet edhe ne Youtube, ku gazetari Stephen Colbert, ia numeron nje me nje e ne sy paudhesite presidentit te asokohe te Shteteve te Bashkuara George Bush, gjate darkes se pervitshme qe ky i fundit shtron per nder te korrespondenteve te medias prane Shtepise se Bardhe; se dyti, te lexonin librin e gazetarit italian Valerio Pellizzari “Bodrumi i Ali Babait”, tanime edhe ne shqip i botuar nga Instituti i Medias, i cili, meqe ra fjala, ka ndermarre nje kolane mjaft interesante librash e autoresh nga fusha e gazetarise dhe komunikimit ne pergjithesi. Por, le t’i kthehemi Pellizzarit dhe librit te tij, duke qene se ky eshte edhe objekti i shkrimit tone te kesaj here.

Valerio Pellizzari eshte modeli i gazetarit, per fat te keq mjaft i rralle sot ne bote dhe pothuajse inekzistent ne Shqiperi, qe na deshmon me pune e vepra se jo gjithmone (per te mos u bere nihilist dhe per te mos thene asnjehere) arsyeja shteterore, e ashtuquajtura raison d’etat, eshte edhe arsye publike, ndaj dhe per te ndricuar dhe hedhur drite ne kete pike vjen e hyn ne skene gazetari pernjemend i pavarur, gazetari qe nuk joshet nga lajkat dhe nga pajkat dhe nuk i nenshtrohet trusnive e ndikimit te te fuqishmeve te kesaj bote, shkurt e shkoqur, ai eshte njeriu qe ndan shapin nga sheqeri. Thene me fjale te tjera, jane ata gazetare te sojit te Pellizzarit qe percaktojne kufirin ndares midis se pares dhe se dytes, duke u shfaqur kurdohere ne krah te publikut. Diku ne shenimin hyres per botimin shqip, autori i “Bodrumit…” shprehet ne menyre emblematike: “Eksportimi i demokracise me mbeshtetje ushtarake me ngjan si kapitulli i fundit i trishtuar i historise koloniale te Perendimit”. Ky konstatim tejet i hidhur eshte shprehja me kuptimplote e asaj qe po ndodh sot e kesaj dite ne vende si Afganistani dhe Iraku, duke shkaktuar trazira ne te njejten kohe ne nje sere vendesh rreth e qark. Prej tij ne, spektatoret e rendomte te nje drame te madhe njerezore, arrijme te kuptojme ate qe ndodh ne realitet, larg e jashte asaj qe na transmetojne ekranet e kanaleve televizive, teksa percjellin shtrengime duarsh dhe buzeqeshje udheheqesish te shquar fuqish te medha ose te vogla, dhe ushtri fitimtare qe priten me lule e brohorima nga populli i shumevuajtur. Eshte tejet interesant fakti qe ne kohen qe Iraku po pushtohej nga trupat amerikane, Valerio Pellizzari nuk ishte me trumben e gazetareve qe marshonin ngadhenjimtare drejt kryeqytetit iraken, por ishte mbyllur ne nje bodrum tok me irakenet e thjeshte nen terrorin e bombave qe rrekelleheshin mbi kokat e tyre. Kjo eshte pika e veshtrimit te tij kur na flet per ngjarjet e Irakut dhe gjithcka tjeter ndodhi me pas, si rrjedhoje e nderhyrjes amerikane dhe trupave te koalicionit perendimor. Pellizzari eshte i pameshirshem kur flet per skandalet e burgut te Abu Ghraibit ose te kompanise private te sigurise Blackwater, veprimet e kryera prej njerezve te se ciles, ketyre sherifeve amerikane ne shtepine e tjetrit, ai i krahason me Mesjeten kur nuk ekzistonte e drejta humanitare qe merr ne mbrojtje roberit dhe popullsine civile gjate nje konflikti te armatosur.

Mbasi e ke lecitur librin nga kreu deri ne fund nuk ka se si te mos biesh ne nje mendje me Predrag Matvejevicin, i cili, ne parathenie e shkruar enkas per kete liber shkon e thote: “Ky liber mbi Irakun deshmon ne menyre te shkelqyer per metoden e tij te punes. Vepra nuk eshte ‘e perbere’ nga reportazhe dhe shkrime te lidhur njeri me tjetrin e te plotesuar pak a shume artificialisht, por eshte menduar dhe eshte shkruar si nje e tere dhe si sinteze.” Duke vijuar ne hulline e hapur nga shkrimtari dhe publicisti i njohur mund te themi se kjo gje i jep vepres nje tipar te paperseritshem. Autori e perzgjedh lenden e pare nga thesari qe ai vete shkon e vjel nga Bodrumi i Ali Babait, duke e pepunuar me pas ate me pervojen e tij te pasur vetjake, jo vetem nga Iraku, por edhe nga rajoni edhe me gjerem. Me pas, natyrshem, Pellizzari kalon ne refleksione, por pa metime akademike, cka ben qe te frakturohet mendimi dhe stili qe e vesh ate, duke e bere leximin te veshtire e te pakendshem. Ndryshe nga sa ndodh me gazetare qe te dhene pas narcizizmit letrar harrojne objektin per te cilin shkruajne, po bejne cmos si e si qe te vendosin vetveten ne qender te gjithckaje, Pellizzari ben te kunderten, gati-gati tretet nga syte dhe orvatet te nxjerre sa me fort ne pah realitetin dhe protagonistet e tij.

E verteta eshte qe Pellizzari me kete liber permbys shumecka qe njerezit e zakonshem kane ditur per luften ne Irak, te cilen e kane keqyrur permes syzeve te mediave te medha Perendimore dhe kanaleve televizive kryesisht amerikane. Ai u jep ze te gjithe atyre per te cilet nuk kujtohet kurrkush t’i intervistoje dhe qe perbejne lajm vetem si statistika sa here ndodh ndonje atentat kamikaz ne Bagdad ose ne qytetet e tjera te Irakut. Nga ky kendveshtrim “Bodrumi i Ali Babait” na fut ne nje bote po aq interesante dhe magjike sa c’ishin edhe rrefenjat e lashta te Njemije e nje neteve.

Valerio Pellizzari

“Bodrumi i Ali Babait”

Perktheu: A. Furrxhi

Botues ISHM

248 faqe

“Franz Kafka, vepra e plote”, sjelle ne shqip nga Ardian Klosi. Kur hyn ne vepren e Kafkes ke kaluar nje prag qe s’ka te beje me me jeten e perditshme, me njohurite e tua historike, filozofike, psikologjike. Ti ke hyre thjesht ne boten e tij ashtu sic hyn, bie fjala, ne boten e mitologjise greke kur ne duar nje permbledhje me mite te lashtesise, ose sikurse lexon Dhiaten e Vjeter dhe te Re – por pa pjeset e tyre moralizuese apo didaktike.

“Franz Kafka, vepra e plote”

Ardian Klosi

Botues: K&B, 534 faqe, 1500 leke

“Loja e rruazave prej qelqi”, roman me dy vellime nga Herman Hesse. Secili prej nesh s’eshte gje tjeter vecse nje qenie njerezore, s’eshte gje tjeter vecse nje perpjekje, nje dicka qe ecen per te arritur diku. Por kjo qenie njerezore duhet te ece drejt vendit ku ndodhet persosuria, duhet te synoje drejt qendres dhe jo drejt periferise. Nje njeri mund te jete specialist i rrepte ne fushen e logjikes ose te gramatikes dhe ne te njejten kohe te jete plot fantazi e muzike.

“Loja e rruazave prej qelqi”

Herman Hesse

Botues: Elena Gjika, 340 faqe, 1200 leke

“Mjeshtri”, roman nga Colm Toibin. Ky liber eshte nje pasqyre e jetes se shkrimtarin Henri Xhejms, ne vitet e fundit te shekullit XIX. Libri perbehet nga njembedhjete kapituj, ne te cilet zhvillohen ngjarjet prej janarit te 1895-es, deri ne tetor te 1899-es, duke e ndjekur shkrimtarin nga deshtimi i tij ne perpjekje per te pasur sukses ne teatrin e Londres, e deri ne izolimin e tij ne qytetin e Rait, ku per vite me radhe ai krijoi kryevepra me vlera te pabesueshme.

“Mjeshtri”

Colm Toibin

Botues: Dituria, 372 faqe, 800 leke