2011-04-30

Bisedë me Oskar Uajlldin - Libër nga Vladimir Marku





Oscar Fingal O FlahertieWillsWilde, i njohur për mençurinë e tij therëse, ka qënë një nga dramaturgët më të suksesshëm të Londrës Viktoriane së vonë dhe një nga njerëzit më të mëdhenj të kohës.
Oskar Uajlldi lindi në Dublin në 1854 dhe vdiq në 1900. I ati i tij ishte një kirurg i njohur, kurse e ëma një shkrimtare e suksesshme dhe nacionaliste irlandeze. 
GK
Pas studimeve në Dublin, ai shkoi në Oksford ku u njoh me Xhon Raskin, një profesor, që i takonte lëvizjes Estete. Uajlldi u bë një nga udhëheqësit e kësaj lëvizjeje që promovoi art për hir të artit dhe i përmbahej idesë se arti duhet të jetë thjesht në kërkim të së bukurës, pa u shqetësuar për aspektin moral apo shoqëror.
Ai udhëtoi në Evropë dhe Shtetet e Bashkuara për të mbajtur leksione, dhe u vendos në Paris ku takoi disa shkrimtarë të rëndësishëm francez të shekullit: Verlaine, Zola, Dode dhe Hygo. I kthyer në Londër në 1884, ai u martua me Konstanca Lloid dhe pati dy djem me të: Siril dhe Vivian, emrat e të cilëve ua vuri dy personazheve të tij në esenë Dekadenca e gënje shtrës . Ai pati një marrëdhënie seksuale me Lordin Alfred Daugllas dhe u burgos për dy vjet me punë të rëndë për homoseksualitet në burgun e Reading. Në 1897, emigroi në Francë dhe vdiq i vetmuar në Paris në 1900.
Ai shkroi shumë drama (Dukesha e Padovës, 1883; Rëndësia e të qënit i sinqertë, 1895; Një bashkëshort ideal, 1895 ), disa poezi (Poema, 1881; Ballada e burgut Reading, 1898 ), një roman (Portreti i Dorian Greit, 1891), një ese (Synimet, 1891) dhe krijime të tjera (Fantazma e Kantervillit, 1887; Krimi i Lord Artur Savil dhe tregime të tjera, 1891), si edhe përralla për fëmijë e të rritur.
Shumë biografë mendojnë se Uajlldi kishte dy koncepte antinomiane1 lidhur me estetikën që përkojnë me dy periudhat e jetës së tij. Në periudhën e parë ai mbështeti sipërfaqshmërinë. Ai mendonte, ashtu si Xhon Raskin, se kuptimi i punës qëndron në formën dhe stilin e vet. Kështu, në parathënien e Portretit të DorianGreit , ai shkroi:Artisti është krijuesi i gjërave të bukura Nuk ekziston një gjë e tillë si libër i moralshëm apo i pamoralshëm. Librat janë të shkruara mirë ose keq. Kjo është e gjitha.
Në periudhën e dytë të jetës së tij, pas burgosjes...


Vdiç shkrimtari dhe avokati i njohur dardan Zeqir Berdynaj (1934-2025)

Zeqir A. Berdynaj, u lind më 6 qershor 1934, në Firzë, ish katundi i Ri i komunës së Pejës.  Shkollën fillore dhe të mesmen e kreu në vendli...