2011-02-14

ENGJËJT NUK JETOJNË NË TOKË



Rita Saliu,u lind në një familje me traditë të gjatë atdhetare në  Prizren. U shkollua në Prishtinë, ndërsa të shumtën e kohës e kaloi midis  Kosovës dhe Amerikës, ku kjo e fundit i krijoi të gjitha parakushtet të merrej  më denjësisht me çështjen e Kosovës, për të cilën, nuk u ndal asnjëherë,  sidomos, pas vitit 1981, kur kuçedra ballkanike i ishte sulur edhe njëherë  Kosovës dhe po ia zinte frymën gjithnjë e më shumë, Rita nuk pushoi së vepruari,  fillimisht në Kosovë e pastaj në Amerikë… Ku ajo shkroi shumë  shkrime për Kosovën, të cilat u botuan në shtypin e lirë në Sh.B.A.Rita  arriti edhe sukseset e para në letërsi, pasi përvoja që fitoi e mbushi me  frymëzim, ndërsa ngjarjet që kishte përjetuar vetë, nuk duheshin harruar.Krahas shkrimeve gazetareske për Kosovën, Rita botoi edhe shumë  poezi në shtypin e këtushëm, për të cilat morri edhe vlerësime të veçanta nga  ato  poezi..Me poshte po botojme nje cikel poezish shkeputur nga vëllimi poetik: “ENGJËJT NUK JETOJNË  NË TOKË”.
 .
Falë Jetës
Të bukurën ma morën
Duke ma përdhosë shpresën
Ma morën  pranverën
Duke ma shkelë lulen
Ma morën lumturinë
Duke më vra  dashurinë
Falë jetës
Ruajta vetëm një grusht dhé
Të shndërruar në baltë të  ëmbël
Njomur me djersë dhe gjak
Pastaj riktheva pranverën
Bukurinë  rilinda
Përjetësova lumturinë
Me ngjyrën e syve të dheut
Falë jetës
Zhvesha pikëllimin
Shpirtin ia fala këngës
Të ma  ruajë zërin nëpër kohë
Sa shumë halle
Dhe mall për baltën  tënde
Frikohem të jem vonuar
Të kthehem në brigjet e tua
Të endem me  këpucë të lustruara
Me djersën dhe gjakun e shekujve
ÇELËSI I MALLIT
Në xhepin e shqyer nga malli
Të palltos së harruar në  gardhin e vendlindjes
Kërkoj çelësin e përjetimit
Portat e harrimit për t’i hapur
Të më thërrasë kujtesa të  kthehem
Nga dheu i huaj në prehër të nënës
Që më pret te kulla e  braktisur
E rrënuar nga stuhitë karpatiane
Duke qarë për mua vret vetminë  e heshtjes
Apo mungesën time dëshiron ta vrasë
E kulla ia reciton heshtjen  pa mua
Çelësin e mallit e gjej
Në fund të palltos së mykur moteve
Që  ruan plagët e lirisë
Në betejën e mbramë
Era e mykut më shndërrohet në  aromë
Ua fal luleve që vendos te shtatorja e lirisë
Ku u betova se s’do ta  lë më vetëm nënën
Përtëritja i kthehet kullës
Dhe e mbyt harrimin e  heshtjen
POEZIA
Poezia është mbretëreshë
Vasha më e bukur
Që i bën lulet  të çelin
Është zambak
Që i fal ngjyrë paqes
Dashurisë i dhuron  aromë
Është kënga më e bukur
Fildish i fushave bleroshe
Është zë plot  jehonë nëpër kohë
Dhurata më gjeniale për njeriun
Është krah i hapur i  lejlekëve
Që bartin nektarin e bukurisë
Është brumë që gatuhet për çdo  sofër…
Shoqja ime jetës – e pashtershme
ENGJËJT NUK JETOJNË NË TOKË
Fytyra e Atdheut
Ngjyrë limoni
I pasur me relikte të  rralla
Gjithçka e mirësisë
Mbuluar me gjethe thinjash
Yll i  hutuar
Si engjëll i trazuar
Për fatin tragjik
Helmohem prej të  helmuarit
Nga pragu iku dhe qeni besnik
Për mungesë nderimi
Çfarë duhet  të di në këtë kohë…
Po e shoh (kuptoj) se engjëjt nuk jetojnë në  tokë.
AFSHI
Me plagë në zemër
Me shpirtin e trazuar nga mllefi
Nisem  për në brigjet e lashtësisë
Të gjej pak ngrohtësi pranë zjarrit të  shenjtë
Të vatrës ku e lash loken të larë në lot
Ku shpirti më  përtërihet
Duke prekur lashtësinë
Me degën e zemrës
Do të vij bregut të  detit
Ta përtërijë ujin me lot
Si nënat e kërrusura nga pesha e  vetmisë
Dhe në këmbë do ta kaloj oqeanin
Me fuqinë e gjysheve
Që dua të  më bekojnë në altarin e kthimit
FJALA
Fjala merr ton mallëngjyes
dhe më bind
se nuk mund t’i  vihen pranga shpirtit
fundi i jetës nuk është vdekja
kur je zot  shtëpie
NDJEJ
Në këtë qiell kaq të ngatërruar
Ndjehem e tronditur
Më  kaplon një lodhje
E përqafoj dheun tim
Dua të ndahem përfundimisht nga e  kaluara
Të shndërrohem në shpirt
Që djegë bërllokun
Dhe shpërlanë  gjithë të keqe mbi dhe
MEMORIALI I JASHARËVE
Zëri i kambanave ushtonte në Prekaz
Ta dëgjonte bota  memece
Një flamur, një valle,
një shqiponjë, një vatër
dhe gjaku në  ballë
dhe plagët në gjoks
Dielli e retë
dëshmitarë të  lirisë
pranvera do të çelë lulet
në krenarinë e kujtimit
Memoriali i  Jasharëve
si Sfinks u bën roje varreve
PËRBALLIMI
Përballem me stuhitë e mallit
Tek sodis nga dritarja e  mendjes
Në shpirt
Shiu i kujtimeve
Po më kalbë… po më kalbë loti i  dhembjes
Rrëzohem trotuareve
Kërkoj askund nuk e gjej
Përpëlitem dhe më  fanitet vetvetja
Në ëndrrat për vendlindjen
Kur të kthehem
Do ta sjell portretin tim
Që ma  dhuroi mërgimi
Shpresoj të m’i njohësh
Sytë e mi të mekur
Nën flokët e  mi të thinjur
Mall i përjetshëm,
VEND I LARGËT
Vendi i largët
Me sy të stolisur
Me  flokë të blertë
Më mashtroi si një përrallë
Tashmë kur jam bërë  gjyshe
Përralla nipërve nuk u tregoj
Lum ai që nuk u bë personazh
I  përrallës që më mashtroi
KËNGA

Sa mall kam për këngën e kujtimeve
Deri të arrij te  burimi i shpirtit
Më jehon kumbimi i saj si ushtimë pylli…
Ai kushtrimi  më bëri trimëreshë
Ngado më hodhën valët e jetës
KUJTIM
Kujtesa ma kthen shpirtin
ma kujton plagën që më  vriste
si shigjeta zogun pa krahë
kur fërkoja shuplakat e dregëzuara nga  kazma
nuk mund të heshtë
armiku është fshehur
si kukuvajkat nën çatinë  e kullës
në errësirën që s’i mund drita e vajgurit
e presin t’i këndojnë  ngadhënjimit të vdekjes
nga arma do të ndahem
vetëm kur të vete në  varr
DIKUSH
Ajri pështillet rreth një ëndrre në gjumë
Asgjë nuk fryn  asgjë nuk ngrihet
Retë notojnë qetë qiellit të kaltër
Mund të bien në tokë  të bëhen shi
Të bëhet baltë e përbuzur të shkelur
pamëshirshëm
Dikush  luhatet fshehurazi pas hijes së vet
E dëshiron punën e dhelprës përballë  rrushit
Merr në thua e rrëzohet
E Ti u dashka falje t’i kërkosh
Hijes  që s’e njeh as nuk e ndjenë
Pa fjalë, vetëm me mimikë
T’i tregosh sa je e  kujdesshme
E ai ka të drejtë edhe mos me të kuptue
Kur të përsëritet vapa  në bregun tjetër
Mbrëmja bëhet e padurueshme
Me buzën në gaz i bënë lajka  shpirtit
Ndërsa ti ngrihesh në ajër si zog pa krahë
Me kthetra të prera  shkëmbinjve të robërisë
NGJITJA
Ngjitem shkallëve të jetës
Si në skenë teatri
Ku vetëm  një herë mund të luaj heroinën
E ëndrrave të mia për dheun
Që blerohet çdo  pranverë
E ma përjetëson ngjyrën e syve të mi blerosh
Eci kokëlartë me  fytyrë kah jugu
Dielli më përcëllon
Të më japë ngjyrën e dheut që më  mungon
Ndeshem me valët stuhitë netët korb të zeza
Deri në agim që i fal  mendjen shpirtin djersën
Vë duart e lodhura mbi ije
Pres përqafimin e  njomë të fëmijëve
Ngjitur majave të bjeshkëve
Të shndërruar në diej në  yje
M’është thinjur malli për kullën
E shndërruar në shkëmb
Mund të  ngre flamurin
T’ia them këngës malësorçe
Si gjyshi para litarit a në teh  të hanxharit
Po e këndoj këngën si duke folur më vete

I ndjeri Ismail Kadare, ose shkrimtari që i zgjati jetën regjimit komunist

Kërko brenda në imazh Nga Flori Bruqi Ismail Kadare (28 janar 1936 - 1 korrik 2024) ishte akademik, politikan, ish-deputet i Kuvendit Popull...