Fitim Dika
Libri “Skëndërbeu” i Schmitt-it më ngacmoj për dy arsye, e para për shkak se fliste për heroin më të rëndësishëm të histografisë shqiptare dhe e dyta se autori në fjalë vjen nga Universiteti ku unë kam studiuar. Nga debatet në mediat shqiptare dhe debatet mes analistësh dhe historianësh kam kuptuar se debati më shumë se historik i bazuar në fakte, ishte debat politik dhe atdhetar, bile edhe historiani më i njohur i ditëve tona, Kristo Frashëri, më shumë se me veprën e Schmitt-it u mor me analistët dhe personalitetet e tyre.
Për mendimin tim, është e kotë të mbrojmë akoma atë që quhet lufta nacionale e Skëndërbeut, pasi më kjo gjë është e qartë se në atë kohë nuk ka ekzistuar. Po ashtu vasaliteti i Skëndërbeut ndaj Napolit, luftërat fetare në atë kohë, janë të dëshmuara bindshëm dhe nga këto dëshmi nuk është se vetëm histografia jonë ka problem, por të gjithë vendet ballkanike. Një shembull kemi betejën e Kosovës (1389) e cila pavarësisht se ishin shumë fise dhe etnitete që luftonin, çdo etnitet e ka marrë si betejën e kombit të vet dhe jo si një aleancë ballkanike, ndërsa Millosh Obiliqi është hero dhe figurë e të gjithë ballkanasve ku shqiptarët thonë se është shqiptar, boshnjakët se është boshnjak, mos flasim për serbët dhe kroatët e kështu me rrallë. Të gjithë kritikët e Schmitt-it nuk u morën me problemin në fjalë, për të dokumentuar të kundërtën e vasalitetit, të kundërtën e një lufte pa nacionalizëm dhe atdhedashuri, por u morën me çështje sekondare dhe terciare.
Përkundër gjithë kësaj ky debat le të jetë mes historianëve, por atë që mua më bëri përshtypje libri i Schmitt-it ishin disa gabime toponimesh dhe vendesh gjeografike që ndodhen në librin e tij. Duke qenë nga Maqedonia ndoshta e kisha më lehtë t'i vërej këto gabime, pasi kanë të bëjnë më shumë për gjeografinë e këtyre viseve. Po fillojmë me radhë: Në faqen 241 te libri "Skëndërbeu", flitet për Xhaminë e Larme e cila ndodhet në Tetovë; ndërsa në libër përmendet Shkupi si vendndodhja e xhamisë.
Në faqen 493 të librit gjendet paragrafi "i Modriçit në luginën e Treskët para Shkupit", por fshati Modriç ndodhet mes Dibrës dhe Strugës dhe jo përpara Shkupit.
Po ashtu kemi edhe disa gabime tjera si në emrin e një vepre ku Schmitt-i e quan "Arratisje nga Orienti", por në fakt quhet "Arratisje nga Lindja" (fq. 453-454); përmend gjuhën turqishte për osmanët, ndërsa osmanët flisnin gjuhën osmanishte, një gjuhë e përzier mes arabishtes, persishtes dhe turqishtes së sotshme. Ataturku ishte ai që reformoj gjuhën e tyre më 1929, e cila ishte e ndryshme nga ajo që përdorej më parë.
Ka edhe disa fakte të ndryshme historike me ato që gjenden në arkivat osmane. Por këto nuk i përmendim për arsye se arkivat osmane për ne akoma janë të papranueshme. Me këto që përmenda, besoj se vepra “Skënderbeu” e Schmitt-it përkundër faktit që thelbin e ka të qartë dhe të mire interpretuar, me gabimet e lartpërmendura mbetet larg të qenurit një vepër serioze.
