NGA FLORI BRUQI :AH, KJO XHELOZIA?

Ç’është xhelozia? Sëmundje? Cilat janë shkaqet e kësaj sëmundjeje dhe si mund ta mjekojmë?

Xhelozia është reagim, që në të vërtetë tregon interesim, përkujdesje dhe ruajtje. Burri xheloz revoltohet e nervozohet shumë shpejt për çdo gjë të keqe që prek familjen e tij. Gjithashtu edhe gruaja xheloze revoltohet dhe zemërohet për burrin e saj, nëse dikush e konkurron atë.

Në psikologji, xhelozia është një reagim që gërshetohet nga katër reagime të tjera që janë: zemërimi, frika, dëshpërimi dhe neveria. Në rastet e xhelozisë së fortë shfaqet smira, lakmia dhe dëshira për hakmarrje. Në përgjithësi xhelozia është reagim i turbullt, që njeriu e ndien kur kupton se ekziston dikush që po konkurron për pozitën, vendin apo dashurinë e një personi.

Në të njëjtën kohë ai ndien xhelozi kur kupton se konkurrenti i tij arrin atë që dëshiron.

Reagimi i xhelozisë gjendet tek të gjithë njerëzit në shkallë të ndryshme. Ka njerëz që bëhen xhelozë në disa raste, por shumë shpejt e kontrollojnë veten përpara se besimi në vetvete t’u lëkundet. Ndjenjat e xhelozisë tek ai luajnë rolin e nxitësit drejt suksesit kundrejt sfidës, pa mundur të krijojnë ndjenjat e smirës e të lakmisë.

Por, ka njerëz që bëhen shumë xhelozë dhe ndjenjat e frikës, të dëshpërimit dhe të neverisë e sundojnë, e shumë shpejt prej tij ndihet smira, lakmia, ndjesia se ai është i mangët, i pafuqishëm dhe fajtor. Tërë këto janë ndjenja të dhembshme, që e nxisin njeriun drejt armiqësisë kundrejt sfiduesit apo edhe dëmtimin e çështjes për të cilën konkurrohet. Nëse dështon, atëherë i kthehet hileve shpirtërore mbrojtëse, të cilat mund të kalojnë kufijtë, duke e rrënuar shpirtërisht. Në të shfaqet paqëndrueshmëria shpirtërore apo sëmundje të ndryshme si psikosomatia, një sëmundje tepër e rëndë, që ka si shkak ndjenjat e smirës, të dëshpërimit dhe të pafuqisë që mbizotërojnë mbi njeriun xheloz.

Shenjat e një xhelozie të lehtë nuk konsiderohen të dëmshme për shëndetin mendor, sepse ato janë shtytës për punë, aktivitet dhe përfitim përvoje, realizimin e suksesit dhe arritjen e kulmeve në fushën e konkurrencës. Si rezultat, xhelozia e gruas ndaj burrit, nëse është e lehtë, do ta shtyjë atë të shfaqë dashurinë e saj dhe interesimin për të, ndërsa xhelozia e burrit ndaj gruas do ta bëjë atë të jetë i kujdesshëm ndaj saj si dhe të ndiejë mbrojtjen e tij.

Pak xhelozi kërkohet, që edhe jeta bashkëshortore të jetë e bukur. Xhelozia e tepërt është ndjenjë e dhembshme, që e torturon të zotin dhe të tjerët rreth tij, shkatërron jetën shoqërore dhe rrënon shëndetin shpirtëror.

Xhelozia e fortë konsiderohet si një shkak i drejtpërdrejtë i shumë sëmundjeve mendore dhe shoqërore. Kështu, për shembull, nëse xhelozia e fëmijës ndaj vëllait të tij të vogël është e fortë, do ta bëjë atë të hakmerret e të armiqësohet, jo vetëm me të, por edhe me prindërit e tij. Kjo xhelozi mund ta bëjë të tërhiqet e të ndrydhet në vetvete, mund të shkaktojë disa anomali si: mekjen e gojës, urinimin e pavullnetshëm, prishjen e gjumit, humbjen e oreksit apo ta bëjë që të qajë shpejt a të gënjejë.

Nëse xhelozia e gruas është e fortë, mund ta armiqësojë me burrin e saj, të hakmerret apo edhe t’i prishë jetën bashkëshortore me grindje e konflikte, të cilat mund të çojnë në ndarje.

Kjo xhelozi mund të nxisë edhe kryerjen e krimeve. Ja disa nga rastet kriminale që kanë si shtysë ndjenjën e xhelozisë: një nëpunës i vuri flakën magazinave të kompanisë vetëm se shoku i tij fitoi dhe u caktua magazinier në to; një fëmijë hodhi vëllanë e tij të vogël nga dritarja kur ndjeu se ai po e konkurronte në dashurinë e prindërve të tij, kur ndjeu kalimin e dashurisë së prindërve tek vëllai i vogël.