Shkruan: Prof.Dr. Riza SMAKA
Res Iudicata në kontekstin e “Rastit Haradinaj“
Në doktrinën juridike dhe konform me të edhe në praktikat juridike të mira, rasti juridik i gjykuar ( në procedurat penale) sikundër edhe çështja juridike e vendosur( në procedurat civile e administrative), rrjedhimisht nuk do të mund të rigjykohej as të rivendosej po që se, në ndërkohë, nuk do të gjendeshin fakte esenciale ekzistuese kur rasti apo çështja është gjykuar apo vendosur , me kusht që ato do të duhej të ishin relevante dhe influente për gjykim apo vendosje tjetër fare !
Sikundër dihet dhe me asgjë nuk mund të kontestohet, “Rasti Haradinaj” nga Tribunali Ndërkombëtar për Krime Lufte njëherë e mirë më parë është proceduar dhe ka përfunduar në favorin e të akuzuarit, zotëri Ramush Haradinajt!
Pra , “Rasti Haradinaj” i proceduar detalisht dhe i gjykuar përfundimisht në tribunalin në fjalë në favorin e zotëri Ramush Haradinajt, konform me Res Iudicata, parimin juridik të mirënjohur dhe të vlerësuar lart në jurisprudencë , sërish në radhë të parë kurrsesi në disfavorin e z. Ramush Haradinaj apo të “Rastit Haradinaj” nuk ka mund të riprocedohej, së paku jo dhe kurrsesi në insufieciencë të fakteve ( Facta Facta Non Verba) dhe të provave konkrete , bindëse dhe relevante, e aq më pak të rikonstruktuara më pastaj.
Ndërkaq, Tribunali Ndërkombëtar për Krime Lufte , jo në bazë të fakteve konkrete , të panjohura gjatë procedimit të mëparshëm dhe me ndikesë në çështjen juridike respektive , por kryesisht në saje të “dyshimeve të bazuara” sërish, z. Ramush Haradinajn e ka paraburgosur në një anë dhe, tej afateve racionale konform me normat dhe praktikat juridike – penale, të njëjtin gjithnjë e mban të arrestuar. Së andejmi, në atë dimension, Tribunali Ndërkombëtar për Krime të Luftës, në disfavor të së drejtës e për aq të zotëri Ramush Haradinajt ka mundur të cenonte parimin juridik Res Iudicata, të mirënjohur që nga E Drejta Romake ( e lavdishme) dhe më shprehimisht nga shek. Kodi i Justinianit, perandorit romak , vërtet ilir, i cili edhe për hir të veprës së madhe të kodifikimit të së drejtës romake, në historiografi me të drejtë quhet Justiniani i Madh
( Iustinaian the Great).
Në kontekst me premisën fundamentale “ Res Iudicata”, aktgjykimi i Tribunalit Ndërkombëtar për Krime të Luftës në “Rastin Haradinaj”, edhe sipas parimit juridik “ Res Iudicata Ius Facit Inter Partes” , do të duhej të ishte në raporte relative të palëve në procedurë sepse rasti i gjykuar krijon të drejtën ndërmjet palëve respektive.
Rrjedhimisht, sipas parimit juridik “Res Iudicata Pro Veritate Acciptur” nis nga opinioni juridik kompetent edhe i jurisprudentit romak me famë, Ulpianit , ilir nga Dardania antike, rasti juridik i gjykuar përkatësisht çështja juridike e vendosur , kurdoherë duhet të trajtohet, të konsiderohet dhe të vlerësohet si e vërtetë e pakontestuar, të cilën premisë fundamentale Tribunali Ndërkombëtar për Krime Lufte në “Rastin Haradinaj” çuditërisht nuk e përfill.(sic)
In Dubi Pro Reo & ResIudicata në “Rastin Haradinaj”
Konform me postulatin juridik tradicional “ In Dubio Pro Reo”, të vlerësuar nga shtetet kontemporare me rende juridike dhe me tradita demokratike e rrjedhimisht me premisat fundamentale të së drejtës në rastin e ekzistimit të dyshimit të pafaktuar kundër të të pandehurit përkatësisht të të akuzuarit, aktgjykimi respektivisht vendimi, kurdoherë miratohet në favorin e tij!
Përfundimisht, konkretisht dhe pikërisht, në “Rastin Haradinaj“ përkon imperativi juridik dhe racional për aplikimin konsekuent të premisës fundamentale juridike – penale “In Dubio Pro Reo” së paku nga shkaku se në mungesë të fakteve esenciale e relevante, vetëm në “bazë të dyshimeve, hipotezave juridike, spekulimeve metafizike jurisprudente, z.Ramush Haradinaj gjithnjë procedohet penalisht!
Në gjendjen e tillë i pandehuri z. Haradinaj ( jo i akuzuari sepse aktakuza kundër tij akoma nuk e ka marrë formën e prerë) konform me postulatin fundamental “ In Dubio Pro Reo” do të duhej jo nga tani, por që më parë të lirohej nga paraburgimi i Tribunalit Ndërkombëtar për Krime të Luftës, në Hagë.
Argumentum ad Fortiori, aq më parë në kontekstin e “In Dubio Pro Reo” të premisës fundamentale të së drejtës, në këtë rast të drejtës penale në një anë dhe të postulatit juridik “Res Iudicata” “Rasti Haradinaj” nga Tribunali Ndërkombëtar për Krime të Luftës do të duhej të mbyllej përfundimisht dhe mirë në favorin e së drejtës dhe të zotëri Ramush Haradinajt.
